6. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Ymadawiad a'r Undeb Ewropeaidd

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:18 pm ar 29 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Lloyd David Lloyd Plaid Cymru 4:18, 29 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Bydded i'r iacháu ddechrau, meddai Boris Johnson ar ôl ennill yr etholiad cyffredinol, ac a barnu yn ôl y cyfraniadau ers hynny, mae'r broses iacháu yn mynd yn dda iawn. [Chwerthin.] Mae cymodi ac iacháu yn galw am rywfaint o estyn dwylo ar ran y ddwy ochr yn y ddadl. Fel arall, gwelwn ymorchestu aflednais ar ran y buddugwyr, a chwerwder ac anobaith dwfn ar ran y rhai a drechwyd. Prin fod rhwbio ein trwynau yn ein gorchfygiad dro ar ôl tro—'Fe golloch chi'—yn arwydd o estyn allan mewn ysbryd o gydgymodi ac iacháu.

Fodd bynnag, rydym yn y fan lle rydym. Mae pawb ohonom yn gadael yn awr, fel y dywedodd Adam Price yr wythnos hon. Mae iacháu yn golygu ei bod yn bryd dechrau meddwl yn gadarnhaol, er gwaethaf popeth, mae'n bryd symud o gipio pŵer i ennill pŵer, a manteisio ar rywfaint o'r hyblygrwydd a roddir i Gymru y tu allan i'r Undeb Ewropeaidd—hyblygrwydd sy'n cynnwys gallu Banc Datblygu Cymru i ganiatáu benthyca heb gyfyngiadau rheolau cymorth gwladwriaethol; datganoli pŵer dros dreth gorfforaeth, treth enillion cyfalaf ar eiddo, ardoll prentisiaethau, toll teithwyr awyr a TAW; hyblygrwydd fel datblygu rheolau caffael newydd i gefnogi ein heconomi sylfaenol; hyblygrwydd i greu porthladdoedd rhydd Cymreig mewn porthladdoedd a meysydd awyr allweddol; hyblygrwydd i ddatblygu trwyddedau gwaith Cymreig fel rhan o system fudo Gymreig. Draig goch Cymru yn adfer rheolaeth. Gadael i Gymru a'i phobl gael eu rhyddhau i wireddu eu potensial llawn, dilyffethair.

Ond mae Cymru a'i bodolaeth yn wynebu bygythiad gwirioneddol oherwydd y ffordd y pleidleisiodd Cymru yn y refferendwm. Pleidleisiodd Cymru dros adael—fe wnaeth cyni a'r ffaith bod pobl yn teimlo wedi'u gadael ar ôl sicrhau'r canlyniad hwnnw. Nawr, credaf y dylid parchu canlyniadau refferenda, ond mae hynny'n golygu pob refferendwm, gan gynnwys yr un blaenorol yng Nghymru yn 2011 am ragor o bwerau i'r Senedd, gan fod digwyddiadau diweddar yn awgrymu bod canlyniad y refferendwm yn 2016 rywsut yn curo canlyniad refferendwm 2011.

Rydym wedi gweld Llywodraeth Cymru yn cael ei rhewi allan o'r negodiadau Brexit ers iddynt ddechrau yn 2016—nid yw yn yr ystafell hyd yn oed. Rydym wedi gweld fframweithiau cyffredin, cyd-lywodraethu honedig, heb fawr o dystiolaeth o'r 'cyffredin'. Gwelsom Lywodraeth Cymru'n cael dim cydnabyddiaeth mewn trafodaethau masnach, fel y dywedodd David Rees, a chyda'r gronfa ffyniant gyffredin, mae'r manylion ynglŷn â ble mae cyllid Ewropeaidd yn mynd bob amser wedi cael ei benderfynu yma yn y Senedd dros yr 20 mlynedd diwethaf. Nawr mae Boris am benderfynu. Rydym yn wynebu ymgais i gipio pŵer.