Part of the debate – Senedd Cymru am 4:59 pm ar 11 Chwefror 2020.
Rwy'n croesawu'r datganiad yn fawr iawn. Rwy'n croesawu cyfle arall eto i drafod cefnogi tai a'r grant cymorth tai, yr wyf wedi siarad amdanynt o leiaf bedair gwaith dros y pythefnos diwethaf mae'n debyg, ynghyd â David Melding ac eraill. Ond rwy'n credu ei fod yn bwysig iawn. Dydw i ddim yn credu y gallwn ni orbwysleisio pa mor bwysig yw tai. Mae bod yn ddigartref yn un o ofnau mawr llawer ohonom ni, ac, wrth i ni fynd adref heno i dai cynnes, sych, meddyliwch am y rhai nad ydynt yn gwneud hynny. Ac rydym ni wedi gweld sut y bu'r tywydd yn ystod y dyddiau diwethaf. Dydw i ddim yn meddwl y byddai cysgu y tu allan ar frig unrhyw restr o bethau y byddem yn hoffi eu gwneud. Ond, yn anffodus, dyma'r realiti i lawer gormod o bobl.
Mae'n anhygoel o anodd cyfrif nifer y bobl sy'n ddigartref. Mae llawer o bobl, yn enwedig menywod, yn cysgu drwy'r dydd ac yn cerdded yn ystod y nos. Nawr, os ydych chi'n cerdded ar Stryd y Gwynt ar nos Sadwrn neu nos Sul, byddai unrhyw un yn ei chael hi'n anodd dros ben dweud pa un a ydych chi'n unigolyn digartref neu'n rhywun sydd dim ond allan am y noson. Felly, caiff wastad llai o fenywod eu cyfrif yn ddigartref. Ond y mae rhai dynion yn ei wneud hefyd; maen nhw'n credu ei bod hi'n beryglus i gysgu yn ystod y nos ac yn llawer mwy diogel i gysgu yn ystod y dydd.
Rwy'n croesawu'r ffaith bod y Gweinidog wedi dweud bod cael eich cartref eich hun yn ganolog i fywyd hapus a chynhyrchiol a bod y Llywodraeth yn credu y dylai pawb gael cartref cynnes a gweddus. Credaf fod hynny'n rhywbeth a fyddai'n cael ei ategu drwy'r Siambr gyfan.
Nod y grant cymorth tai yw mynd i'r afael â digartrefedd ac mae'n hynod o bwysig yn yr hyn y mae'n ei wneud wrth gomisiynu prosiectau i fynd i'r afael â digartrefedd, ond rydym ni hefyd yn gwybod bod rhoi cartref i rywun yn fesur dros dro yn unig os nad yw'n cael ei gefnogi. Mae ar rai pobl angen cefnogaeth. Mae eu bywydau yn anhrefnus; dydyn nhw ddim yn dod o gefndir sefydlog, p'un a ydyn nhw wedi bod mewn gofal neu wedi byw mewn cartref ansefydlog. Weithiau, soniwn am ofal, am y nifer o bobl ifanc sydd wedi gadael yr hyn a fu'n gartref ansefydlog iawn ac yn symud o un lle i'r llall yn barhaus, lle—. Ac rwy'n ymdrin ag ysgol yn fy etholaeth i lle, ar un adeg, roedd disgybl yno a fyddai'n mynd adref ac yn eistedd ar stepen o flaen tŷ i feddwl tybed pwy oedd yn mynd i'w chasglu ac ym mha gartref y byddai'n byw y noson honno. Rwy'n credu bod y problemau hyn gennym ni mewn gwirionedd. Ni fyddai hynny'n cael ei ganfod gan unrhyw rai o'ch arolygon chi nac unrhyw beth arall, ond dyna ichi rywun ifanc ac yn yr ysgol gynradd a oedd i bob pwrpas yn ddigartref.
Rwy'n credu yr hyn yr hoffwn i ei ddweud fel cwestiwn i'r Gweinidog yw hyn; rwy'n credu y gallwch chi fod yn sicr o gefnogaeth drawsbleidiol yma i ofyn am gyllid ychwanegol ar gyfer y maes hwn, ac os ydych chi eisiau gwybod o ble y mae angen i chi ei dynnu, rwy'n siŵr y gall llawer o bobl feddwl am nifer o feysydd sy'n ymddangos fel petaen nhw'n cymryd symiau mawr o arian ac nad ydynt yn ymddangos yn arbennig o gynhyrchiol. Ond rwy'n credu ei bod hi'n wirioneddol bwysig y caiff hyn ei ariannu'n ddigonol, ac os yw rhywun—. Os yw'r Gweinidog eisiau imi enwi rhai ohonyn nhw, fe wnaf i: yr economi, y mae'n ymddangos bod ganddi symiau mawr o arian i'w rhoi i gwmnïau i ddod yma am ein bod ni'n cynnig mwy o arian iddyn nhw na neb arall; maen nhw'n dod am gyfnod byr ac yna'n gadael. Dydw i erioed wedi meddwl y byddai hyn yn bolisi economaidd synhwyrol, ond mae'n sicr yn un drud iawn. Ond mae ymdrin â phobl sy'n ddigartref, rwy'n credu, yn uchel iawn ar agenda pawb, a byddwn yn gobeithio y deuir o hyd i arian ychwanegol.