Part of the debate – Senedd Cymru am 2:43 pm ar 25 Chwefror 2020.
A gaf i ofyn am ddau ddatganiad? Byddai un datganiad gan Weinidogion Llywodraeth Cymru ar fater erydiad tir y tu ôl i derasau'r Cymoedd lle y ceir hen lonydd heb eu mabwysiadu ochr yn ochr â chyrsiau dŵr, sy'n bygwth erydu nid yn unig y lonydd ond gerddi cefn eiddo preifat.
Felly, yng Nghaerau yn fy etholaeth i, mae gennym ni res o dai teras â'u cefnau tuag at gwrs dŵr o'r fath a lôn heb ei mabwysiadu; y math o lonydd yr oedd hen wagenni’r cyngor, yn nyddiau'r wagenni bach hynny, yn mynd yn ôl ac ymlaen arnynt i fynd â'r biniau galfanedig i ffwrdd ac yn y blaen. Nid ydyn nhw'n eu defnyddio mwyach. Nid ydyn nhw wedi cael eu mabwysiadu. Nid ydyn nhw'n eiddo i neb, mae'n ymddangos yn awr, ond eto mae'r afon yn erydu. Yn ystod y stormydd diweddar, maen nhw wedi eu herydu fwyfwy tuag at gerddi cefn yr eiddo hyn. Mae'n dir y dadleir amdano, mae'n dir neb, nid oes neb eisiau gwneud unrhyw beth amdano, ond eto mae perchenogion y cartrefi yn poeni'n fawr.
Felly, a allem ni gael datganiad ynghylch yr hyn sy'n digwydd i'r tir neb hwn, mewn gwirionedd, o lonydd heb eu mabwysiadu ar gefnau eiddo lle mae nentydd, yn y mathau hyn o law trwm yr ydym ni wedi'i weld, bellach yn cael eu herydu ymaith a'r effaith ar eiddo? Neu efallai y gallai'r Gweinidog gwrdd â mi i drafod hyn, oherwydd rwy'n amau ei fod yn rhywbeth sy'n gyffredin ar draws ardal de Cymru.
A gaf i ofyn hefyd am ddatganiad ar fater croesfannau diogel ar ffyrdd A? Nawr, mae ffyrdd A, wrth gwrs, yn brif ffyrdd, mae'r traffig yn drwm arnyn nhw, dyna pam maen nhw'n ffyrdd A, maen nhw'n dramwyfeydd mawr. Ond yr anhawster yw, yn rhai o'n cymoedd, gan gynnwys fy un i yn y Llynfi, ond hefyd yn nwyrain fy etholaeth, dyma'r unig ffordd sy'n mynd i fyny'r Cwm hwnnw. Os nad yw pobl yn gallu croesi o un ochr lle maen nhw'n byw i fynd i'r siopau neu'r ysgol ar yr ochr arall oherwydd—. Yr esboniad sy'n cael ei roi yw nad yw'r canllawiau, fel arfer, yn caniatáu croesfannau diogel ar draws prif ffyrdd. Wel, byddai'n ddefnyddiol cael eglurder ar hynny. Os na chaf hynny, efallai y cawn i gyfarfod â'r Gweinidog, pe gallai'r rheolwr busnes, y Trefnydd, fy helpu i; cyfarfod â'r Gweinidog, trafod y broblem hon, a gofyn am eglurhad ar y canllawiau ar groesfannau ffordd diogel i gerddwyr ac eraill ar ffyrdd A yn y Cymoedd.