Part of the debate – Senedd Cymru am 6:18 pm ar 25 Chwefror 2020.
A gaf fi ddiolch i'r Gweinidog am ei ddatganiad y prynhawn yma, ac rwy'n croesawu'r hyn y mae wedi ei ddweud. Mae'n amlwg yn bwysig ein bod yn awr yn mynd i'r afael â rhai o faterion deddfwriaethol Brexit, oherwydd mae pobl yn dal i gredu bod Brexit wedi ei wneud, ond rydym ni gyd yn gwybod nad yw Brexit wedi ei wneud eto. Mae llawer o bethau o'n blaenau, ac rydym ni'n wynebu cyfnod heriol.
Fe wnaethoch chi nodi yn eich datganiad y cwestiwn ynglŷn â Sewel a'r ffaith bod y tair deddfwrfa wedi dweud 'na' i'r Bil, ac fe amlygaf fy safbwynt i: pleidleisiais yn erbyn y Bil am ei fod mewn gwirionedd yn Fil gwael. Nid oedd yn rhoi'r hyn a ddylai fod wedi'i roi: hawliau pwyllgorau yn y sefydliad hwn i graffu ar weithredoedd y Llywodraeth yn y trafodaethau hyn yn y dyfodol rhwng yr UE a'r DU. Teimlaf fod hynny'n rhywbeth a ddylai fod wedi digwydd, ac fe'i tynnwyd allan gan Lywodraeth y DU, ac felly roeddwn i'n teimlo nad oedd y Bil, mewn gwirionedd, yn briodol ar gyfer y sefydliad hwn.
Ond fe wnaethoch chi nodi hefyd eich bod wedi danfon ymateb at yr Ysgrifennydd Gwladol dros Ymadael â'r Undeb Ewropeaidd—nad yw bellach yn Ysgrifennydd Gwladol dros Ymadael â'r Undeb Ewropeaidd, oherwydd mae hynny wedi mynd—ond hefyd Canghellor Dugiaeth Caerhirfryn, felly Stephen Barclay a Michael Gove. Ydych chi wedi cael ymateb gan yr un o'r ddau hynny i'ch llythyr? Oherwydd fe wnaethoch chi nodi eich bod yn cydnabod ei fod, fel y dywedason nhw, yn unigryw, yn benodol, yn arbennig. A ydyn nhw wedi cytuno â chi ei fod yn unigryw, yn benodol ac yn arbennig, ac felly na fyddai'n cael ei ailadrodd eto? Felly, byddai'n braf gwybod a ydych chi wedi cael ymateb.
Rydych chi'n sôn am fframweithiau cyffredin. A ydych chi'n dadansoddi cyfarwyddebau a deddfwriaeth gyfredol yr UE, a allai effeithio erbyn hyn ar y fframweithiau hynny? Ac, felly, pan fyddwch chi'n cynnal y trafodaethau, rydych chi'n mynd i sicrhau bod y fframweithiau cyffredin yn gallu adlewyrchu popeth yn iawn, yn enwedig o ran yr adolygiad rhynglywodraethol yr ydym ni'n dal i aros amdano; nid ydym ni'n gwybod beth mae hynny'n ei olygu, na pha effaith y bydd hynny'n ei chael ar y fframweithiau cyffredin. Hefyd, mewn ymateb i adroddiad y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol ar fframweithiau cyffredin, dywedasoch na fyddech mewn sefyllfa i drafod materion polisi, oherwydd bod trafodaethau'n parhau o hyd, ac roeddech yn disgwyl, efallai—30 Mawrth oedd un o'r dyddiadau a roddwyd. Ble'r ydym ni ynghylch hynny, ac a allwn ni ddisgwyl ymateb erbyn 30 Mawrth, neu a oes mwy o oedi, oherwydd, fel y dywedasoch, rydym ni'n agosáu at 31 Rhagfyr po fwyaf yr awn ymlaen, ac ar 31 Rhagfyr, yn ôl Llywodraeth bresennol y DU, mae'r cyfnod pontio yn dod i ben gyda neu heb gytundeb? Ac mae hynny'n bryder mawr. Efallai eich bod wedi paratoi ar gyfer sefyllfa 'dim cytundeb' yn flaenorol. Efallai y bydd angen o hyd i chi baratoi ar gyfer sefyllfa 'dim cytundeb' ar 31 Rhagfyr hefyd.
Pa drafodaethau ydych chi wedi eu cael gyda Senedd Ewrop ar ddeddfwriaeth yr UE a fydd yn dod ger ei bron mewn gwirionedd, oherwydd rydych chi wedi sôn yn eich datganiad eich bod yn disgwyl i'r broses ddeddfu yn Senedd Ewrop fod yn hir? Byddwn yn tybio, felly, eu bod yn gwybod beth sy'n dod yn ystod y 12 mis nesaf. Felly, a ydych chi wedi cael trafodaethau gyda Senedd Ewrop i ddweud beth sy'n mynd i ddod ger eu bron yn y 12 mis nesaf? A oes pethau y dylem ni fod yn ymwybodol ohonyn nhw, ac y byddwn efallai yn dymuno eu hystyried yn y Siambr hon, oherwydd mae'n bwysig i ni fyfyrio ar hynny?
A beth am gyflwyno deddfwriaeth a fydd yn galw ar Lywodraethau Cymru yn y dyfodol i gyflwyno mewn gwirionedd y rhesymau pam nad ydyn nhw o bosibl eisiau cyflwyno unrhyw ddeddfwriaeth yr UE yng Nghymru gerbron y Cynulliad, neu'r Senedd, fel y bydd bryd hynny? Oherwydd rydych chi'n dweud ble y bydd neu na fydd, ond pryd y byddwn ni'n gwybod amdano? Pryd fyddwch chi'n dweud wrthym, fel aelodau o'r Senedd, ac yn dweud mewn gwirionedd, 'Wel, nid ydym ni'n credu bod y ddeddfwriaeth UE hon yn briodol i Gymru'? Ac a wnewch chi roi hynny ar waith i sicrhau y bydd Llywodraethau'r dyfodol yn gwneud yr un peth hefyd, fel na all unrhyw un yn y bôn anwybyddu'r hyn sy'n digwydd yn Ewrop a'n gadael ni heb gyfle i'w drafod ac ystyried pa un a yw'n briodol i Gymru ai peidio?
O ran yr offerynnau statudol, faint o waith sydd gennym ni i'w wneud o hyd? Mae'n anodd i chi—[Anhyglywadwy.] Byddai'n braf gwybod faint o waith sydd gennym o hyd i'w wneud oherwydd, fel y dywedodd Darren Millar, mae gennym raglen ddeddfwriaethol eithaf llawn rhwng yn awr a diwedd y Cynulliad hwn. Felly, faint sydd ar ôl, a faint ydych chi'n eu rhagweld o ganlyniad i'r cyfnod pontio, oherwydd mae'n debygol y bydd gennym ni gytundeb gwan, nid y cytundeb llawn y mae'r DU yn ei ddisgwyl? Rydym ni bellach yn gwybod beth yw safbwynt negodi'r UE; maen nhw wedi cadarnhau hynny heddiw, ac maen nhw wedi cadarnhau y byddan nhw'n cryfhau eu safbwynt o ran chwarae teg. Felly, gwyddom hefyd y bydd sefyllfa'r DU yn cael ei chadarnhau ddydd Iau. Felly, mae'n bwysig ein bod ni'n deall pa offerynnau statudol fydd ar waith, pa offerynnau statudol a allai fod ar waith o ganlyniad i gytundeb gwan, pa offerynnau statudol a allai fod yn angenrheidiol o ganlyniad i ddim cytundeb, ac felly ein bod yn gwybod y math o amserlenni yr ydym yn rhoi yn y sefydliad hwn.
Mae angen i ni wybod am y sefyllfa 'dim cytundeb' oherwydd rwy'n dal i ofni ei fod yn bosibilrwydd, a'r hyn y mae Sefydliad Masnach y Byd yn ei feddwl am hynny—. A ddoe, clywodd y pwyllgor dystiolaeth y gallai hynny fod yn drychinebus i ni pe byddem ni'n cyrraedd y cam hwnnw. Ac ni fydd cytundeb gwan yn dda iawn i ni, ond mae angen i ni baratoi a bod yn barod ar gyfer y rhain. Mae'r Bil mewnfudo, neu'r system pwyntiau mewnfudo newydd gael ei gyhoeddi. Bydd y Bil amaethyddiaeth yn mynd trwodd; mae pysgodfeydd yn dod trwodd. Rydym yn gwybod bod pysgodfeydd yn mynd i fod yn fater pwysig yn y trafodaethau hyn—mae'r Ffrancwyr eisoes wedi gwneud hynny'n gwbl glir. Felly, ble yr ydym ni'n paratoi yn ein proses ddeddfu, rhwng yn awr a diwedd y Cynulliad hwn, i sicrhau bod Cymru'n barod i wynebu'r math nesaf o berthynas a fydd gan y DU gyda'r UE?