Part of the debate – Senedd Cymru am 3:21 pm ar 26 Chwefror 2020.
Wel, nid oes raid i'r un ohonynt beidio ag ategu'r llall. Rwy’n cynrychioli etholaeth yng nghanolbarth Cymru, ac mae'n rhaid i mi ddweud, mae'n wahanol iawn i'ch etholaeth chi, gyda phob parch. Ni allwch—nid yw'r drafnidiaeth gyhoeddus yno. Yn anffodus, i gyrraedd eich ysgol agosaf, rydych 10 milltir i ffwrdd. Mae’n rhaid ichi gael seilwaith ffyrdd effeithiol. Ond nid wyf yn anghytuno â chi o gwbl; credaf fod y ddau beth yn gydnaws â’i gilydd ac mae'r ddau'n bwysig. Clywsom gwestiwn yn gynharach heddiw gan Helen Mary Jones ynglŷn â phwyntiau gwefru cerbydau trydan a seilwaith hefyd, ac mae angen inni gael seilwaith ffyrdd ar gyfer cynyddu’r defnydd o gerbydau trydan hefyd.
Efallai y caf dynnu sylw at rai o'r materion a godais heddiw yn fy nghwestiynau i'r Gweinidog. Mae'r oedi a'r gorwario sy'n gysylltiedig â heol yr A465 Blaenau'r Cymoedd, mae arnaf ofn, yn amlygu hanes gwael Llywodraeth Cymru yn berffaith o ran rheoli a chyflawni cynlluniau penodol i wella ffyrdd. Soniais am ambell un arall hefyd. Efallai y bydd gan y Gweinidog fwy o amser yn yr ymateb hwn i fynd i’r afael, efallai, â sut y gall caffael a chytundebau contractiol newid fel nad ydym yn gweld y mathau hyn o gynlluniau a reolir yn wael yn y dyfodol.
Un o'r enghreifftiau gwaethaf sy’n peri’r gofid mwyaf, yn fy marn i, o reolaeth wael Llywodraeth Cymru ar y rhwydwaith ffyrdd yng Nghymru, wrth gwrs, yw'r tagfeydd parhaus ar draffordd yr M4—ffordd strategol sydd wedi dioddef lefelau enfawr o dagfeydd traffig ers blynyddoedd lawer, ond serch hynny, ni all Llywodraeth Cymru roi ateb digonol i'r broblem honno. Tra bu Llywodraeth Cymru'n tin-droi ac yn cael gwared ar unrhyw gynlluniau ystyrlon, mae’r traffig ar yr M4 yn cynyddu.
Er mawr siom i mi, mae’r Prif Weinidog—ac rwy’n falch ei fod yma i wrando ar y ddadl hon y prynhawn yma; rwy'n ddiolchgar am hynny—wedi gwneud y penderfyniad i beidio â bwrw ymlaen â ffordd liniaru'r M4, er gwaethaf y gefnogaeth a gynigiwyd gan Lywodraeth y DU a chefnogaeth gan fusnesau ledled Cymru a chefnogaeth gan Aelodau yn y Siambr hon, gan gynnwys o feinciau'r Llywodraeth hefyd, ac wrth gwrs, o ganlyniad i'r ymchwiliad annibynnol drud iawn, a ddaeth i'r casgliad y dylid adeiladu ffordd liniaru'r M4.
Canfu adroddiad yr Arolygiaeth Gynllunio fod honiad Llywodraeth Cymru y byddai'n anghyson â'i datganiad o argyfwng hinsawdd yn anghywir. Canfu'r adroddiad
'y byddai’r cynllun yn arbed tua 4,324 o dunelli o garbon a allyrrir gan ddefnyddwyr ar rwydwaith ffyrdd Cymru bob blwyddyn, ac y byddai’r arbedion yn cynyddu yn y dyfodol.'
Yn ychwanegol at hynny, wrth gwrs, mae manteision economaidd ffordd liniaru'r M4 yn glir. Gyda manteision economaidd adeiladu ffordd liniaru'r M4 yn gorbwyso'r costau, byddai'r cynllun wedi bod yn gynllun da o ran gwerth am arian. Yn lle hynny wrth gwrs, gwastraffodd Llywodraeth Cymru £144 miliwn ar yr ymchwiliad, dim ond i wrthod ei ganfyddiadau am nad oeddent yn plesio'r Prif Weinidog.