Part of the debate – Senedd Cymru am 5:48 pm ar 26 Chwefror 2020.
Na. Y cyfan rwy'n ei ddweud yw bod y sefydliadau democrataidd sy'n llywodraethu Cymru'n eithrio barn cyfran sylweddol iawn o'r boblogaeth yn barhaol, ac mae hynny'n wendid mawr yn y system. Pan oeddwn yn San Steffan, gwelais yr ochr arall i'r geiniog hon, a arweiniodd at Senedd yr Alban. Oherwydd câi pobl yr Alban eu cynrychioli'n barhaol yn San Steffan gan blaid nad oeddent yn ei chymeradwyo. Ni allem ddweud hynny yma yng Nghymru, neu i'r un graddau o leiaf.
Mae catalog methiannau Llywodraeth Cymru yn niferus iawn. Rydym yn dihoeni ar waelod y tablau incwm yn y Deyrnas Unedig o gryn dipyn. Mae ein hincwm yma yng Nghymru oddeutu 75 y cant o incwm cyfartalog y DU. Ceir pob math o broblemau tlodi yng Nghymru nad yw Llywodraeth Lafur Cymru wedi mynd i'r afael â hwy—tlodi tanwydd, er enghraifft, sydd wedi'i wneud hyd yn oed yn waeth gan eu polisi o godi prisiau ynni. Mae cymaint o bethau eraill hefyd, nad oes gennyf amser i'w trafod yn awr, yn anffodus.
Ond y broblem fawr yw mai Llywodraeth y DU sydd â'r arian. Mae'r diffyg ariannol sydd gennym yng Nghymru, fel y nodwyd, yn gyfran sylweddol iawn o'n cynnyrch domestig gros, ac ni ellir ei dalu heb arian a ddaw gan drethdalwyr Lloegr. Felly, os yw Cymru am gael unrhyw obaith o newid cyflwr truenus economi Cymru a safonau byw pobl Cymru, ni ellir gwneud hynny heblaw drwy'r pŵer mwy sydd gan Lywodraeth y DU.