Diolch. Fel y dywed y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol yng Nghymru, troseddau casineb yw unrhyw droseddau sy'n cael eu targedu at berson oherwydd gelyniaeth neu ragfarn o ran anabledd, hil neu ethnigrwydd, crefydd neu gred, oedran, cyfeiriadedd rhywiol neu hunaniaeth drawsryweddol y person hwnnw. Gallai hyn fod yn erbyn person neu eiddo. Maen nhw'n dweud nad oes yn rhaid i ddioddefwr fod yn aelod o'r grŵp y mae'r elyniaeth wedi'i thargedu ato; yn wir, gallai unrhyw un fod yn ddioddefwr trosedd casineb.

Fel y dywedodd y Dirprwy Weinidog a'r Prif Chwip yn ei datganiad ar droseddau casineb fis Hydref diwethaf, cyhoeddodd y Swyddfa Gartref ystadegau troseddau casineb 2018-19 ar gyfer Cymru a Lloegr ar 15 Hydref. Mae'r ystadegau yn dangos cynnydd o 17 y cant yn nifer y troseddau casineb a gofnodwyd ledled Cymru o'i gymharu â 2017-18. Mae hyn yn cymharu â chynnydd cyffredinol o 10 y cant ar draws Cymru a Lloegr gyfan. Felly, rwy'n cynnig gwelliant 2, sy'n gresynu at y cynnydd o 17 y cant yn nifer y troseddau casineb a gofnodwyd ledled Cymru y llynedd o'i gymharu â chynnydd cyffredinol o 10 y cant ledled Cymru a Lloegr gyfan.

Felly mae angen inni ddeall yn well pam y mae'r gwahaniaeth hwn yn bodoli, yn enwedig pan fo Llywodraeth Cymru yn datgan bod yr ystadegau yn adlewyrchu'r gwaith caled sy'n cael ei wneud ledled Cymru gan heddluoedd, y trydydd sector a'r ganolfan genedlaethol adrodd am droseddau casineb a chymorth, sy'n cael ei rhedeg gan yr elusen Cymorth i Ddioddefwyr Cymru, i gynyddu hyder dioddefwyr a'u hannog i adrodd am y digwyddiadau hyn. Roedd rhyw 76 y cant o'r troseddau casineb a gofnodwyd gan yr heddlu yng Nghymru a Lloegr yn gysylltiedig â hil—gan ddisgyn i 68 y cant o'r 3,932 o droseddau casineb a gofnodwyd ar draws pedair ardal heddlu Cymru—ac roedd 19 y cant yn ymwneud â chyfeiriadedd rhywiol, 11 y cant yn ymwneud ag anabledd, 5 y cant yn ymwneud â chrefydd, a 3 y cant yn ymwneud â hunaniaeth drawsryweddol.

Trwy ddefnyddio dadleuon tebyg i Lywodraeth Cymru, mae'r Swyddfa Gartref yn datgan y credir bod y cynnydd yn y troseddau casineb yr adroddwyd amdanynt dros y pum mlynedd diwethaf wedi ei lywio gan welliannau i'r drefn cofnodi gan yr heddlu a'r ymwybyddiaeth gynyddol o droseddau casineb, yn ogystal â chynnydd tymor byr yn dilyn digwyddiadau penodol fel refferendwm yr UE 2016. Wrth gwrs, beth bynnag yw ein barn am Brexit, mae'n realiti erbyn hyn, ac mae'n rhaid inni gyd weithio gyda'n gilydd dros Gymru gynhwysol o fewn DU sy'n edrych tuag allan ac yn fyd-eang.

Ystyrir bod arolwg troseddu Cymru a Lloegr yn ddangosydd mwy dibynadwy o dueddiadau troseddu hirdymor na'r gyfres troseddau a gofnodir gan yr heddlu. Mae profiad o droseddau casineb a gofnodir yn yr arolwg troseddu wedi gostwng yn gyson dros y 10 mlynedd diwethaf. Yn eironig, mae'n uwch na ffigurau'r heddlu ar y cyfan, ond mae'n dangos gostyngiad yn hytrach na chynnydd. Felly, yn ôl yr arolwg troseddu, roedd achosion o droseddau casineb yn 184,000 y flwyddyn ar gyfartaledd, rhwng 2015 a 2018, sy'n cynrychioli tua 3 y cant o'r holl droseddau a gofnodwyd yn yr arolwg, o'i gymharu â 2 y cant yn unig o droseddau a gofnodwyd gan yr heddlu. A rhwng 2015 a 2018, adroddwyd am 53 y cant o'r achosion o droseddau casineb a gofnodwyd gan yr arolwg troseddu, felly nid adroddwyd am 47 y cant o'r achosion.

Rwy'n cynnig gwelliant 1, gan nodi cynllun gweithredu Llywodraeth y DU ar droseddau casineb, sy'n berthnasol i Gymru a Lloegr. Mae 'Action Against Hate: The UK Government's plan for tackling hate crime—"two years on"' yn adlewyrchu'r cyfrifoldebau polisi datganoledig yng Nghymru, gan ddatgan:

bod Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi Cynllun Gweithredu ar gyfer Troseddau Casineb i Gymru, sy'n cynnwys gweithgareddau sy'n berthnasol yn benodol i fynd i'r afael â throseddau casineb yng Nghymru.

Fel y dywed cynllun Llywodraeth y DU:

Bydd gweithredu i atal a mynd i'r afael â throseddau casineb hefyd yn cefnogi ein huchelgais i greu cymunedau integredig, cryf.

Mae'n mynd yn ei flaen i ddweud:

Rydym yn dymuno adeiladu cymunedau lle mae pobl—beth bynnag yw eu cefndir—yn byw, yn gweithio, yn dysgu ac yn cymdeithasu gyda'i gilydd, yn seiliedig ar hawliau, cyfrifoldebau a chyfleoedd a rennir. Mae troseddau casineb yn tanseilio'r weledigaeth hon, gan ledaenu ofn a rhwystro pobl rhag chwarae rhan lawn yn eu cymunedau.

Fel y dywedais o'r blaen, mae'n rhaid inni gydnabod y gwaith hanfodol sy'n cael ei wneud gan sefydliadau cymunedol a thrydydd sector rheng flaen i hyrwyddo integreiddio amlddiwylliannol yng Nghymru. Fel y dywedodd cadeirydd a sylfaenydd Rhwydweithio dros Ymwybyddiaeth Fyd-eang o Integreiddio Amlddiwylliannol, Dr Sibani Roy:

Mae rhai o'r bobl yn credu pan fyddwch yn sôn am integreiddio, eich bod yn golygu cymathu. Mae'n rhaid i ni esbonio wrth bobl nad cymhathu yw integreiddio. Mae'n rhaid inni barchu cyfraith a diwylliant y wlad.... Yr hyn y mae angen ei wneud yw addysgu pobl a dweud mai bodau dynol ydym ni oll, rydym yn gyfeillgar a dylem geisio deall diwylliant ein gilydd.... Trwy siarad â phobl ac addysgu pobl—yn y pen draw trwy eu hargyhoeddi nhw nad yw bodau dynol yn ddrwg i gyd...rydym yn eu trin fel unigolion—nid oes ots beth yw eu cefndir, eu ffydd na'u lliw.

Ac, fel y dywedodd yr wythnos diwethaf, rydym ni'n dîm, ac mae angen inni weithio ar y cyd tuag at yr achos clodwiw o integreiddio a lleihau troseddau casineb.

Rwy'n gadael y gair olaf iddi hi.