Part of the debate – Senedd Cymru am 4:35 pm ar 3 Mawrth 2020.
Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd. Rwy'n ofni mai cyfle a gollwyd yw'r gyllideb hon i ryw raddau ac mae'n ergyd ddwbl hefyd. Mae'n gyfle a gollwyd gan Lywodraeth Lafur yng Nghymru i gael newid cyfeiriad o'r newydd, mwy dynamig a radical, ac yn gefndir iddo mae'r cyd-destun o ddegawd a mwy o doriadau dwfn gan Lywodraeth Geidwadol galon galed y DU.
O ran maint y toriadau yr ydym wedi eu hwynebu, ydw, rwy'n cydymdeimlo â safbwynt Llywodraeth Cymru wrth ymgymryd â'r gyllideb derfynol hon, ac ydw, rwy'n condemnio'r £200 miliwn o adfachu'n ddirybudd gan y Trysorlys hefyd. Ond mewn sefyllfa anodd iawn fel honno, rwy'n credu bod angen ichi weld Llywodraeth sy'n barod i feddwl yn wahanol, ac rwy'n ofni nad ydym wedi gweld digon o hynny o bell ffordd. Ac, wrth gwrs, heb gyhoeddi cyllideb gynhwysfawr yn y DU eto, mae gwneud newidiadau i'r gyllideb derfynol braidd yn anodd o hyd; rwy'n cyfaddef hynny. Mae'n fwy fel pe bai dewin yn hytrach na changhellor yn rhagfynegi'r gyllideb wirioneddol inni ar gyfer 2020-21. Ond hyd yn oed yn y cyd-destun anfoddhaol hwnnw, nid oes unrhyw amheuaeth gennyf fod gan Lywodraeth Cymru gyfle i feddwl yn wahanol.
Mae'r Llywodraeth yn dweud bod hon yn gyllideb ar gyfer adeiladu Cymru fwy llewyrchus, sy'n fwy cyfartal ac yn fwy gwyrdd. Ond er mwyn i'r math hwnnw o brosiect adeiladu cenedlaethol ddigwydd, mae angen sylfeini cadarn a chynllun clir i'ch arwain chi, ac nid ydym yn gweld digon o dystiolaeth i'r naill beth na'r llall. I'r manylion, felly.