Gemau Rygbi'r Chwe Gwlad

Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:10 pm ar 4 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lord Dafydd Elis-Thomas Lord Dafydd Elis-Thomas Independent 3:10, 4 Mawrth 2020

Wel, mae yna tua 10 o gwestiynau yn fanna, dwi'n meddwl, ond mi geisiaf i ateb rhai ohonyn nhw. Dwi ddim wedi ateb y cwestiwn cyntaf yn gywir, dwi yn sylweddoli. Dydw i ddim wedi cael trafodaethau uniongyrchol gyda'r darlledwyr na gyda'r undebau rygbi ynglŷn â’r mater yma. Dyna oedd yr ateb dylwn i fod wedi ei roi.

Ac rydw i'n derbyn mai'r sefyllfa rydym ni ynddi hi ydy bod gyda ni gyfundrefn yma o restru. Ac, yn wir, os awn ni nôl dros y datblygiad o restru, yn ôl cyn 2009, hyd yn oed, fe adroddodd y pwyllgor ymgynghorol dan gadeiryddiaeth fy nghyfaill David Davies yn argymell, ymhlith pethau eraill, y dylid adolygu'r rhestr yn fwy rheolaidd nag sydd wedi digwydd hyd yn hyn. Yr ateb sydd wedi cael ei roi, gan gynnwys ateb diweddar yn San Steffan, ydy nad oes bwriad gan Lywodraeth bresennol y Deyrnas Unedig i adolygu'r rhestr. Ond, wedi astudio'r mater yma, fy marn i yw nad yw'r ffordd o restru digwyddiadau yn y dull yma yn briodol yn y dyddiau o gyfathrebu digidol, ac mae hynna'n cynnwys rŵan yr holl agweddau—nid jest darlledu ond yr holl blatfformau lle mae modd i bobl ddilyn chwaraeon.

Ond a gaf i ddweud un peth? Dwi ddim yn ystyried mai fy rôl i fel un o Weinidogion yn Llywodraeth Cymru, Dirprwy Weinidog yn gyfrifol am y maes yma, ydy mynd i ofyn i San Steffan a fyddan nhw mor garedig â gwrando arnom ni. Dwi yn meddwl—[Torri ar draws.] Dwi'n meddwl ei bod hi'n hen bryd inni ei gwneud hi'n glir bod disgwyl i farn Llywodraeth Cymru gael ei ystyried yn freiniol mewn penderfyniadau sy'n effeithio arnom ni. Ac un o’r gwendidau efo'r trafodaethau yma ydy bod y disgrifiad sydd yn digwydd yn y ddeddfwriaeth wreiddiol yn sôn am faterion o bwys cenedlaethol, a dyma ni nôl yn fan hyn eto. Mae yna Deyrnas Unedig bedair cenedl, ac felly, mae'r hyn sydd yn briodol i fod yn sail i ddiwylliant y genedl hon yn sicr yr un mor bwysig ag unrhyw un o'r pedair gwlad arall.