5. Dadl ar adroddiad y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol: Strategaeth Ryngwladol Ddrafft Llywodraeth Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:16 pm ar 4 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:16, 4 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Wel, mae Cymru ac Affrica yn sicr yn rhan allweddol o'n rhaglen, ac felly bydd cyfleoedd i Love Zimbabwe gymryd rhan yn y rhaglen honno drwy'r mecanwaith hwnnw. Yn sicr, rydym yn gobeithio y bydd y platfform hwnnw, y platfform alltud hwnnw y byddwn yn ei greu, yn lle i ni allu siarad am rai o'r cymeriadau gwych o’r gorffennol y soniodd cymaint ohonoch amdanynt—am Evan Roberts, am Richard Price. A chredaf ei bod yn bwysig iawn fod pobl yn cydnabod bod cyfle yno inni adrodd ein stori wrth y byd, a gobeithio y bydd cyfle yno i sôn am rai o'r arweinwyr crefyddol hefyd.

O ran allforion, byddwn yn cael cynllun allforio o'r newydd, a byddaf yn rhoi mwy o fanylion am hyn yn yr ychydig fisoedd nesaf hefyd. Credaf ei bod yn werth nodi ar y pwynt hwn y gallai lledaeniad y coronafeirws effeithio ar yr effaith bosibl y gallai cyflawni ein cynlluniau ei chael. Rydym eisoes wedi gorfod canslo taith fasnach i Tsieina a thaith fasnach i ffair gemau yn San Francisco. Felly, dyma'r broblem gyda gosod targedau, ac mae gennym darged yn hynny o beth, a byddwn yn ceisio unioni hynny a cheisio gwneud iawn am y gwahaniaeth yn ystod y pum mlynedd. Ond mae rhai pethau'n gallu bwrw pethau eraill oddi ar eu hechel.

Nawr, er bod y strategaeth yn canolbwyntio ar dri sector lle gallwn ddangos rhagoriaeth—seiberddiogelwch, lled-ddargludyddion cyfansawdd a'r diwydiannau creadigol—hoffwn roi sicrwydd i’r pwyllgor nad ar y tri sector hyn yn unig y mae ein ffocws. Wrth gwrs, byddwn yn hyrwyddo sectorau eraill, ond ein nod yma yw denu sylw byd-eang drwy ein gallu i ddarparu rhagoriaeth fyd-eang. Mae hynny'n agor y drws inni siarad am gynifer o feysydd eraill. Felly, er enghraifft, rwyf newydd ddychwelyd o ymweliad â gogledd America, ac yn ystod fy ymweliad, llofnodais ddatganiad o fwriad gyda Llywodraeth Quebec. Gyda llaw, roeddent yn datblygu eu strategaeth ryngwladol ar yr un pryd â ni, a chymerodd flwyddyn iddynt ddatblygu eu strategaeth ryngwladol, ac nid oedd ganddynt Brexit, felly ni chredaf ein bod yn gwneud yn rhy wael. Ond rhan o'n cynllun yno yw canolbwyntio ar awyrofod a chydweithredu ar awyrofod. Felly, nid yw’n gyfyngedig i'r tri sector o gwbl.

Nawr, gan nodi pwynt y pwyllgor ynglŷn â chysylltiadau a chydweithrediad Llywodraeth y DU, roeddwn yn awyddus, yn ystod fy ymweliad, i sicrhau bod teithiau masnach y DU dramor, yn gyntaf oll, yn ymwybodol o'n cynnig a'n blaenoriaethau, ac i sicrhau eu bod yn sylweddoli bod ganddynt gyfrifoldeb i hyrwyddo Cymru, ein gallu a'n cynnig. Felly, mae gwell cydweithredu â Llywodraeth y DU, yn fy marn i, yn gwbl allweddol i lwyddiant yn y byd rhyngwladol, a byddaf yn cyfarfod â swyddogion y Swyddfa Dramor a Chymanwlad yr wythnos hon i ganfod faint yn fwy y gallwn ei wneud yn y maes hwnnw. Mae hynny’n ychwanegol at y cyfarfodydd rwyf wedi'u cael yn y gorffennol. Mae copïau o'r strategaeth wedi'u hanfon at swyddogion y Swyddfa Dramor a Chymanwlad ledled y byd fel eu bod yn ymwybodol o'n ffocws.

Ond mae'n rhaid i beth bynnag a wnawn gael ei weld yn ychwanegol at yr hyn y mae Llywodraeth y DU yn ei gynnig. Gwyddom na allwn gyflawni'r agenda ryngwladol ar ein pen ein hunain. Dyna pam fod tîm Cymru mor bwysig. Felly, yn ogystal â gweithio trawslywodraethol—ac rwyf eisoes yn cael cyfarfodydd misol gyda'r Gweinidog addysg, cyfarfodydd rheolaidd iawn gyda Gweinidog yr economi, a dros y flwyddyn, byddaf yn sicrhau fy mod yn cael cyfarfodydd dwyochrog â Gweinidogion eraill, fel y gallwn archwilio rhai o'r meysydd hynny lle gallant flaenoriaethu—rydym hefyd wedi gosod dyddiad ar gyfer ein cyfarfod cyntaf â'r gymdeithas sifil cyn yr haf. Rydym eisoes wedi ymgysylltu â maes y celfyddydau a chwaraeon, ac mae amgueddfeydd, er enghraifft, yn awyddus i sicrhau eu bod yn cydgysylltu eu gweithgareddau gyda ni. Byddaf yn rhoi mwy o fanylion i'r pwyllgor ynglŷn â sut rydym yn cydgysylltu'r gweithgarwch hwn cyn yr haf. Mae cymell tawel yn hollbwysig. Mae'n bwysig iawn. Ond mae'n anodd iawn ei fesur hefyd, felly rydym yn ôl at yr anhawster ynglŷn â sut i fesur ein llwyddiant. Byddwn yn defnyddio ein digwyddiadau mawr i sicrhau’r proffil Cymreig hwnnw fel yr awgrymwyd.

Yn y strategaeth, rwyf wedi nodi nifer o ranbarthau penodol lle byddwn yn canolbwyntio, lle byddwn yn ffurfioli neu'n adeiladu ar y cysylltiadau ffurfiol sydd gennym eisoes. Fe wyddoch fod Gwlad y Basg eisoes yn un o'r ardaloedd lle rydym wedi llofnodi memorandwm cyd-ddealltwriaeth. Rydym mewn cysylltiad rheolaidd â Llywodraeth Gwlad y Basg, ac rydym wedi canolbwyntio ar arloesi, iechyd ac iaith yn yr ardal honno. Wrth gwrs, yr wythnos hon, gwnaethom groesawu Llywydd Cyngor Rhanbarthol Llydaw i Gymru, a dirprwyaeth o'r sector diwylliannol, i ailddatgan ein hymrwymiad i femorandwm cyd-ddealltwriaeth a chynllun gweithredu ar ôl Brexit.

Yn sicr, o ran ieithoedd lleiafrifol, rydym wedi bod mewn cysylltiad ag UNESCO i weld sut y gallwn gydgysylltu ein gweithgarwch, ac ar hyn o bryd, rydym yn arwain y rhwydwaith o grwpiau ieithoedd lleiafrifol yn Ewrop. Felly, byddwn yn edrych ymlaen at groesawu'r rheini i Gymru yn yr ychydig fisoedd nesaf. Nawr, rwyf wedi ymrwymo i adolygu effeithiolrwydd a pherfformiad holl weithgarwch yr adran cysylltiadau rhyngwladol yn rheolaidd, gan gynnwys y gwaith a wneir gan ein swyddfeydd tramor. Mae cylch gwaith y swyddfeydd hynny’n cael ei adolygu, a dylai gael ei gyhoeddi erbyn diwedd mis Ebrill.

Y pythefnos hwn yw amser prysuraf y calendr, wrth gwrs, o gwmpas Dydd Gŵyl Dewi, gan fod gennym y ffocws hwnnw. Roedd yn wych cael dathliadau cynnar yn Ottawa, San Francisco a Los Angeles yr wythnos diwethaf, a byddaf yn dathlu gyda'r gymuned ryngwladol yn Llundain ddydd Iau ac yn Iwerddon yr wythnos nesaf. Yr wythnos hon yn Llundain, bydd nifer o weithgareddau’n cael eu cydgysylltu gan Cymru yn Llundain.

Felly, i gloi, hoffwn ddweud diolch yn fawr iawn eto am y gwaith rydych wedi'i wneud fel pwyllgor. Rwy'n ddiolchgar iawn. Credaf ei bod yn bwysig iawn gwrando ar yr hyn sydd gan bobl eraill i'w gynnig ynglŷn â sut y gallwn fanteisio ar ein cysylltiadau rhyngwladol, ac edrychaf ymlaen at weithio gyda chi dros yr ychydig fisoedd nesaf. Diolch.