Diolch, Ddirprwy Lywydd. A gaf fi ddiolch i’r holl Aelodau am eu cyfraniadau i’r ddadl y prynhawn yma, ac yn amlwg i’r Gweinidog am ei hymateb hefyd? Rwy'n hapus iawn gyda hynny. Hoffwn dynnu sylw at ychydig o bethau, gan ei bod yn ddiddorol iawn—mae cryn dipyn o bobl wedi nodi eu gweledigaeth ynglŷn â sut y gallwn ddefnyddio pethau i hybu agenda Cymru, boed hynny, fel y nododd David, drwy Gymry alltud a gwthio hynny ychydig ymhellach. Ond fe wnaeth ein hatgoffa wedyn o'n treftadaeth ddiwylliannol wych hefyd, gan gynnwys elfen grefyddol y dreftadaeth ddiwylliannol honno. Ac fel y gwelwyd—ymunodd Huw Irranca ag ef hefyd i gydnabod y dreftadaeth grefyddol.

Ond credaf fod hynny'n tynnu sylw at y ffaith bod cymaint yn digwydd yng Nghymru y gallwn ei ddefnyddio i hyrwyddo Cymru a'i hanes a sut rydym wedi gallu dylanwadu ar agweddau eraill ar y byd, a gadewch inni adeiladu ar hynny. Cawsom ein hatgoffa gan Dai Lloyd am yr ieithoedd lleiafrifol. Bûm yn trafod gyda Dafydd Trystan yr wythnos hon, a ddywedodd ei fod wedi bod yn, neu wedi trafod â Phrifysgol Hawaii, a sut roeddent yn meddwl bod Cymru’n gwneud gwaith gwych ar ieithoedd lleiafrifol ac ar ddatblygu’r maes, ac y dylem ddefnyddio hynny fel enghraifft o ymarfer da ledled y byd ar ieithoedd lleiafrifol, ac y dylem arwain ar hynny.

Unwaith eto, do, fe dynnodd sylw at bwynt arall. Fe wnaethom godi hyn yn y pwyllgor—y cysylltiadau gefeillio rhwng dinasoedd a threfi ledled y wlad hon â chenhedloedd a gwledydd a dinasoedd mewn mannau eraill. Gadewch inni beidio â gwastraffu hynny. Gadewch inni adeiladu ar y berthynas honno. Mae'r rhain yn ffyrdd y gallwn greu ac adeiladu'r cysylltiadau hynny a'u datblygu hyd yn oed yn ymhellach. Credaf i Huw dynnu sylw ar un pwynt, serch hynny, at yr angen i fanylu. Bydd angen inni edrych ar sut y gallwn graffu ar gynnydd Llywodraeth Cymru. Weinidog, yn eich ymateb, fe ddywedoch chi na fyddem yn aros pum mlynedd. Wel, mae'n ddrwg gennyf, efallai na fyddwn yma ymhen pum mlynedd. Mae gan y Cynulliad 14 mis ar ôl, a chyn diwedd y Cynulliad hwn, rydym am allu gweld pa gynnydd a wneir ar hynny. Felly, rwy'n falch iawn y byddwch yn edrych ar rai o'r pwyntiau a godwyd, a byddwn yn craffu ar hynny.

Darren, ydy, mae'r gymuned ffydd, unwaith eto, yn agwedd bwysig iawn. Mae cymaint ohonynt yng Nghymru y dylem fod yn edrych arnynt o ran sut y gallwn ddefnyddio eu cysylltiadau yn rhyngwladol hefyd—nid y ffydd Gristnogol yn unig, ond pob ffydd, o ran hynny. Rhun, ie—. Gyda llaw, pob lwc dros y penwythnos yn erbyn Senedd y DU; dymunwn yn dda i chi. Ond tynnodd sylw at y pwynt fod pethau gyda'r sefydliad hwn, Cymdeithas Seneddol y Gymanwlad, lle gellir clywed llais Cymru’n glir iawn, a dylem ddefnyddio'r llais hwnnw cystal ag y gallwn. Gwn am Aelodau sy'n mynd drwy Gymdeithas Seneddol y Gymanwlad, neu drwy’r Cynulliad Seneddol Prydeinig-Gwyddelig neu drwy ddulliau eraill; maent yn defnyddio'r cyfle hwnnw i sicrhau bod rhywun yn gwrando ar lais Cymru a'i fod yn cael ei adnabod. Ond credaf iddo gytuno â Rhun hefyd y dylai'r ddogfen fod yn ddogfen ddynamig—ni ddylai fod yn rhywbeth lle gallwn ddweud, 'Dyna ni; gadewch inni edrych arni eto ymhen pum mlynedd.' Dylai fod yn ddynamig, dylai esblygu wrth inni fwrw ymlaen â hyn, ac ni ddylem ofni esblygiad y ddogfen honno.

Weinidog, rwy'n cytuno â chi—rydym yn wynebu llawer o heriau. Rydym mewn cyfnod ansicr. Nid ydym yn gwybod beth fydd y berthynas, ac rydych yn nodi mai dyna'r rheswm, o bosibl, pam nad ydych wedi rhoi targedau manwl i ni. Ond credaf y dylem fod yn paratoi'r targedau hynny o hyd, gan fod dau ganlyniad, mae’n debyg, o ran yr hyn a fydd yn digwydd ar ddiwedd y flwyddyn—un canlyniad yw na fydd gennym berthynas â'r UE; y llall yw y bydd gennym berthynas—a chredaf, o ran y ddau ganlyniad, y gallem ddechrau paratoi ar gyfer y llwybr hwnnw.

A gyda llaw, Quebec—rwy’n falch iawn fod gennych berthynas â Quebec, oherwydd gadewch inni beidio ag anghofio bod Quebec yn un o ysgogwyr CETA, y cytundeb economaidd a masnach cynhwysfawr. Oherwydd hwy yw'r rhai a oedd am lywio perthynas Canada â'r UE. Ac fel talaith yng Nghanada, roeddent yn y cefndir, yn dechnegol, yn gyfreithiol, oherwydd y broses, ond roeddent ar flaen y gad, yn ei llywio. Felly, mae ganddynt yr hanes hwnnw, ac mae ganddynt y profiad hwnnw o gysylltiadau rhyngwladol yno. Felly, rwy'n siŵr y byddai’n eithaf diddorol cymharu ein strategaeth gysylltiadau a'u strategaeth gysylltiadau hwy, i weld sut y mae hynny’n gweithio.

Weinidog, fe sonioch chi am y peth pwysig arall—soniodd pawb arall amdano—sef cymell tawel. Dyna'r elfen hanfodol, a dyna pam y gofynnodd Huw y cwestiwn ynglŷn â swyddfa Brwsel, gan y cydnabyddir fod cymell tawel swyddfa Brwsel yn rhagorol, a dylem adeiladu ar yr arbenigedd hwnnw. Mae gan Gymru gyfle gwych i wneud llawer mwy o ddefnydd o gymell tawel, boed drwy weithgareddau diwylliannol, chwaraeon neu fathau eraill o weithgareddau, a gadewch inni beidio â cholli'r cyfleoedd.

Nawr, rydym wedi gadael yr Undeb Ewropeaidd—mae pob un ohonom yn gwybod hynny—ond rydym yn bwrw ymlaen â'r arena ryngwladol. P'un a yw'r dyfodol hwnnw'n ansicr, nid ydym yn gwybod, ond gwyddom fod dyfodol i ni, ac mae hynny'n bwysig, ac rydym yn bwrw ymlaen tuag at hynny. Ac mae'n ymdrech ar y cyd i fusnesau, cymdeithas sifil a'r Llywodraeth weiddi'n uwch a gweiddi'n falch ynglŷn â phwy ydym ni, beth rydym yn ei wneud yma yng Nghymru, a'r hyn y gall Cymru ei gynnig i eraill. Dylai hynny roi sylfaen gref inni allu hwylio’r dyfroedd. A chredaf y gall fod dyfroedd garw o'n blaenau. Ond edrychaf ymlaen at eich dwyn i gyfrif yn y blynyddoedd i ddod—neu’r 14 mis i ddod, beth bynnag. Felly, diolch i bawb am eich cyfraniadau. Rwy'n gobeithio y gwnewch chi gefnogi’r cynnig y prynhawn yma.