Hoffwn siarad am brofiadau grŵp penodol o bobl sy'n dioddef o orfod mynd i Loegr i gael gofal iechyd meddwl, sef mamau newydd sy'n dioddef o broblemau iechyd meddwl. Yn ôl Cynghrair Iechyd Meddwl Mamau, mae'r menywod hyn yn cael eu hamddifadu o ofal a allai achub bywydau oherwydd diffyg uned gymorth arbenigol yng Nghymru. Credaf mai fy rhagflaenydd, Steffan Lewis, oedd y person cyntaf i alw am ddatblygu uned arbenigol. Llwyddodd i chwarae ei ran yn cyflawni ymrwymiad gan Lywodraeth Cymru i ddatblygu uned barhaol erbyn 2021, fel rhan o gytundeb cyllideb 2018-19 rhwng Llafur a Phlaid Cymru.

Nawr, fe wyddom nad yw'n edrych debyg y bydd hyn yn digwydd, gyda Llafur ar fin torri addewid cytundeb cyllideb drwy agor uned dros dro mewn ysbyty seicolegol yn lle hynny. Nid dyma a gytunwyd, ac nid dyma sydd ei angen. Mae torri ymrwymiad cytundeb cyllideb yn fater difrifol iawn, nid yn unig o ran ymddiriedaeth wleidyddol ond yn bwysicach yn yr achos hwn, mae'n golygu y bydd mamau newydd yn dal i gael eu hamddifadu o'r driniaeth sydd ei hangen arnynt.

Hoffwn gofnodi fy niolch i BBC Cymru Wales am y newyddiaduraeth ragorol y maent wedi'i chyflawni dros y blynyddoedd diwethaf yn rhoi llwyfan i rai o'r menywod y mae hyn wedi effeithio arnynt. Dywedodd un fam newydd a gafodd ei thrin mewn uned seiciatrig—lleoliad a gâi ei ystyried yn amhriodol ar gyfer y cyflwr, yn ôl arbenigwyr—wrth ohebydd y BBC:

Nid oeddwn mewn amgylchedd priodol... nid oedd unrhyw ddarpariaeth o gwbl i fy mhartner a fy mab ymweld â mi yn ystod y dydd.

Unwaith eto, rydym yn sôn am fenywod mewn cyflwr bregus iawn, pan fyddant angen eu teuluoedd yn fwy nag erioed.