Part of the debate – Senedd Cymru am 6:04 pm ar 10 Mawrth 2020.
Diolch yn fawr, Llywydd. Rwyf wedi bod yn Aelod Cynulliad ers tua 10 mlynedd bellach, ac rwyf wedi eistedd ar amrywiaeth eang o bwyllgorau—cyllid, iechyd, addysg, plant a phobl ifanc, fel yr oedd—a thrwy'r amser rydym yn sôn am 'Sut ydym yn gwybod?' Sut ydym yn gwybod ein bod ni'n perfformio'n dda? Sut ydym yn gwybod ein bod ni'n cyrraedd ein targedau? Sut ydym yn gwybod ein bod ni'n cyflawni'r canlyniadau am yr arian yr ydym yn ei wario? Mae'r gwelliant hwn, gwelliant 38, yr wyf yn ei gynnig yn ffurfiol, yn ymwneud â chael y data fel bod gennym yr wybodaeth er mwyn inni allu gwneud y cynllunio.
Mae'n welliant a oedd yn seiliedig ar awgrym gan Goleg Brenhinol y Llawfeddygon yn eu tystiolaeth ysgrifenedig i'r pwyllgor, ond mewn gwirionedd mae'n wir o ran holl amcan y Bil hwn. Rydym eisiau gwybod pa mor dda yw ein data canlyniadau llawfeddygol ar lefel uned. Unwaith eto, hoffwn atgoffa'r Aelodau o ffaith gyffrous arall: sawl gwaith y mae unrhyw un ohonoch chi—ac efallai nid chi, ond rwy'n siŵr Aelodau o Blaid Cymru ac rwy'n siŵr Aelodau o Blaid Brexit, rwy'n adnabod aelodau o'm plaid i ac rwy'n siŵr y bydd rhai o'r Aelodau annibynnol wedi rhoi ceisiadau rhyddid gwybodaeth i geisio tyllu'n ddwfn i gael yr wybodaeth honno i ddarganfod beth ddigwyddodd: ble; pryd; sut? Faint o bethau sydd wedi'u cyflawni; faint o lawdriniaethau sydd wedi digwydd; pa fath o lawdriniaethau; beth yw'r rhwystrau? Oherwydd drwy wybod beth sy'n digwydd, drwy gael y data hynny, gallwch ddechrau llywodraethu'n dda. Gallwch chi fynd yn ôl, gallwch herio a gallwch graffu. Mae a wnelo'r gwelliant hwn â chael data da.
Gwrandewais, Gweinidog, ar eich ymateb yng Nghyfnod 2. Roeddech yn pryderu'n fawr am restr ragnodol o wybodaeth, ac roeddwn yn derbyn hynny. O ganlyniad, mae'r gwelliant yma yng Nghyfnod 3 yn ehangach ac mae hefyd yn cynnwys yr angen i rannu'r data gyda Gweinidogion ac Iechyd Cyhoeddus Cymru i helpu i lywio eich gwaith a'ch cynlluniau yn y dyfodol. Mae hyn yn ymwneud â'ch helpu chi a helpu eich timau GIG i berfformio'n well, i wella'r gwaith, i wybod beth sy'n digwydd.
Cefais fy siomi'n fawr gan eich ymateb i Gadeirydd y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon. Nid yw'n ddigon da rhestru'r dangosyddion cyfredol y mae'n rhaid i fyrddau iechyd eu cyflawni i fesur eu perfformiad. Rwy'n nodi'r gwaith sy'n gysylltiedig â'r System Rheoli Pryderon Unwaith i Gymru o ran cofnodi digwyddiadau, cwynion a chanlyniadau andwyol ym maes gofal iechyd, yn ogystal â'r nod o ddatblygu un fframwaith ar gyfer mesur a meincnodi data sy'n gysylltiedig ag ansawdd dan y cynllun ansawdd a diogelwch pum mlynedd, ond nid wyf yn credu bod y rhain yn ddigonol eto i ddadansoddi canlyniadau cleifion yn briodol. Rwy'n credu y byddai'n gam rhagweledol i Gynulliad Cenedlaethol Cymru fonitro cynnydd y rhaglenni hynny'n fanwl o ystyried y problemau a fu gennym yn y gorffennol o ran casglu data. Hoffwn atgoffa'r Aelodau mai dim ond yn ddiweddar y gwelsom fod rhywfaint o'r data yng Nghwm Taf Morgannwg yn gwbl anghywir. Roeddent wedi camosod, rwy'n credu, 2,700 o lawdriniaethau, apwyntiadau a chanlyniadau. Mae arnom angen data da ac effeithlon. Mae'r Bil hwn yn gyfle inni wneud hynny. Os gwelwch yn dda, Aelodau, ystyriwch hynny a phasio'r gwelliant hwn.