Part of the debate – Senedd Cymru am 3:34 pm ar 17 Mawrth 2020.
Diolch yn fawr, Llywydd. Fel rhywun yn y Siambr hon y bu ei fusnes ei hun drwy sefyllfaoedd tebyg i'r rhai y mae busnesau'n canfod eu hunain ynddyn nhw, yn ôl ar 20 Mawrth 1996, pan darodd yr argyfwng cig eidion ac i bob pwrpas, caeodd marchnadoedd yn gyfan gwbl dros nos, gallaf ddeall yn llwyr gwir effaith yr hyn yr ydym ni ar fin ei weld yn datblygu o flaen llawer o bobl. A bydd yn cymryd sawl blwyddyn cyn i hyn gael ei gydbwyso, fel petai—ni fyddwn i'n dweud 'unioni' oherwydd rwy'n credu bod y difrod economaidd, hyd yn oed yn ystod y pum diwrnod diwethaf, wedi bod mor sylweddol fel y bydd yn anodd ennill y tir hwnnw yn ôl. Ond fe fydd yna ddyfodol yn deillio o hyn, a rhaid inni fod yn barod ar gyfer y dyfodol hwnnw, ei ffurfio a'i greu.
Hoffwn i holi'r Gweinidog am ddau bwynt, os caf i. Rwy'n synnu nad yw'r Gweinidog wedi sôn am y £100 miliwn y rhoddodd y Canghellor ar y bwrdd ddydd Mercher diwethaf yn ei gyllideb, sef cymorth benthyca drwy'r banciau a thanysgrifennu 80 y cant o'r sicrwydd cyfochrog pe bai'r benthyciad yn mynd yn ddrwg. Rwy'n credu bod hynny ar goll o'r datganiad y prynhawn yma. Fel y dywedais, rwy'n synnu'n fawr ei fod ar goll o'r datganiad, oherwydd mae'n hanfodol bod pobl yn gallu cael gafael ar gredyd. Ac, ar adeg y cyhoeddiad hwnnw, hyd y gwn i, dyna oedd yr ysgogiad ariannol mwyaf yn Ewrop—ar yr adeg y cafodd ei gyhoeddi ddydd Mercher; bydd y Canghellor yn cyhoeddi rhagor o ysgogiadau y prynhawn yma. Ond mae'n hanfodol deall sut y bydd y Gweinidog yn ymgysylltu â'r banciau. Clywais i'r hyn a ddywedodd am gyfarfod ddydd Iau, od mae llawer o'r penderfyniadau hynny'n cael eu gwneud y tu allan i Gymru. Ni all fod yn iawn y bydd busnesau yng Nghymru, o bosib, yn cael eu peryglu o ran eu ceisiadau oni bai bod y llais hwnnw'n cael ei glywed yn uchel a chlir a bod penderfyniadau'n cael eu gwneud yn seiliedig ar y ffordd y mae economi Cymru wedi'i strwythuro, sy'n canolbwyntio'n sylweddol ar fusnesau bach, yn hytrach na rhai o'r endidau mwy o faint yr ydych chi yn eu gweld mewn mannau eraill. A byddwn i'n falch iawn o ddeall beth fydd eich prif geisiadau yn y cyfarfod hwnnw a gynhelir ddydd Iau.
Yr ail bwynt yr hoffwn ei wneud i'r Gweinidog yw'r cyflenwad gwybodaeth hwnnw. Mae'n hanfodol bwysig. Fel y canfu'r Aelod etholaethol dros Fro Morgannwg a minnau ddoe, mae busnesau ar hyn o bryd yn teimlo eu bod yn gweithio mewn gwagle o wybodaeth. Mae rhywfaint o'r wybodaeth honno wedi'i darparu yn ystod y 24 awr ddiwethaf. Ond, bore ddoe, roedd y rhan fwyaf o'r busnesau yr oeddem ni'n siarad â nhw—a bydd yr Aelod etholaethol dros Fro Morgannwg yn cefnogi hyn—yn deall yr hyn oedd yn cael ei gynnig gan Lywodraeth y DU, ond nid oedden nhw'n deall yr hyn oedd ar gael gan Lywodraeth Cymru. Rwy'n clywed yr hyn sydd gennych i'w ddweud, sef mai Busnes Cymru yw'r prif bwynt cyswllt, ond a allwch chi roi sicrwydd i mi eu bod nhw wedi'u hariannu'n ddigonol? Oherwydd mae'r hyn sy'n datblygu o flaen ein llygaid yn effeithio ar bob un busnes yng Nghymru. Ac nid wyf yn golygu hyn fel beirniadaeth, oherwydd mae maint hyn mor enfawr, ond mae'n anodd credu y bydd yr un pwynt hwnnw'n cael digon o adnoddau i fod yn siop un stop i ddarparu'r holl wybodaeth sy'n ofynnol o safbwynt Llywodraeth y DU, yn ogystal â safbwynt Llywodraeth Cymru. Ac nid wyf yn golygu hynny fel beirniadaeth— rwy'n golygu hynny fel graddfa'r hyn yr ydym ni'n ei wynebu yn y dyddiau a'r wythnosau nesaf sydd o'n blaenau.