4. Datganiad gan Weinidog yr Economi, Trafnidiaeth a Gogledd Cymru: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:29 pm ar 17 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 3:29, 17 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Yn anffodus, mae datganiad y Prif Weinidog ddoe wedi achosi cryn bryder i lawer o fusnesau, yn enwedig y rheini yn y sector lletygarwch nad ydyn nhw'n gwybod sut y gallan nhw barhau i weithredu mewn llawer o achosion. Yr hyn sydd ei angen, rwy'n credu, yw cynllun Marshall i fusnesau bach. Yn yr un modd—fel y soniodd pobl eraill y prynhawn yma—fe wnaethom ni achub y banciau gyda'n gilydd fel cymdeithas ddegawd yn ôl, mae angen inni sicrhau nawr fod busnesau bach sydd yn anadl einioes i'n heconomi a'n cymunedau yn cael cefnogaeth y Llywodraeth ar bob lefel i sicrhau eu bod yn goroesi'r cyfnod nesaf. Rwy'n credu bod pobl ledled y wlad yn croesawu'r datganiad a wnaethoch chi ar ryddhad ardrethi. Rwy'n credu bod hynny'n rhywbeth a fydd yn cael ei groesawu. Ond mae angen inni fynd ymhellach o lawer na hynny.

Byddwn i'n ddiolchgar, Gweinidog, os gallwch chi godi rhai o'r materion hyn gyda Changhellor y Trysorlys yn Llywodraeth y DU i sicrhau bod busnesau'n cael y cymorth incwm sydd ei angen arnyn nhw i'w cynnal drwy'r cyfnod hwn, ond hefyd i'r bobl hynny sy'n hunangyflogedig. Siaradais i'r bore yma â gyrwyr tacsi yng Nglynebwy ac yn Nhredegar sy'n pryderu am fywiogrwydd a hyfywedd eu busnesau, sut y gallan nhw gynnal eu teuluoedd a'u busnesau yn ystod yr wythnosau a'r misoedd nesaf. Siaradais â rhywun sy'n rhedeg bar a chaffi yn Nhredegar, sy'n pryderu am y bobl a fydd yn colli gwaith, o bosib, yn ystod yr wythnosau nesaf. Sut y byddan nhw'n goroesi? Bydd canlyniadau economaidd hyn yn effeithio ar rai o'r teuluoedd ar yr incwm isaf yn y wlad. Mae hwn yn rhywbeth y mae angen i lywodraethau ar bob lefel weithio gyda'i gilydd i fynd i'r afael ag ef. Rwy'n gobeithio y byddwch yn gallu arwain y gwaith o sefydlu tasglu busnes yn y DU i sicrhau bod holl Lywodraethau'r Deyrnas Unedig yn gweithio gyda'i gilydd—lle bo gennych chi bwerau, bod y pwerau hynny'n cael eu defnyddio.  

Fe wnaethom ni siarad yn gynharach am y strwythurau ariannol o fewn y Deyrnas Unedig. Mae angen i Lywodraeth y DU wneud newidiadau brys i'r ffordd y mae cyllid yn cael ei ddarparu i lywodraethau'r DU i fynd i'r afael â'r materion hyn, ac mae angen gwneud hynny'n gyflym iawn. Rwy'n gobeithio hefyd—yr oeddech chi wedi sôn am linell gymorth Busnes Cymru—fod yr wybodaeth honno ar gael i'r Aelodau hefyd i'n galluogi ni i ymateb i'n hetholwyr, a'n bod yn sicrhau bod digon o adnoddau ar gael i Busnes Cymru i ddarparu'r gwasanaeth hwnnw i bobl sydd weithiau wedi cyrraedd pen eu tennyn. Bydd yr ychydig fisoedd nesaf yn penderfynu sut y bydd bywiogrwydd ein cymunedau a'n heconomi yn gallu adfer ar ôl o'r argyfwng hwn. Ac rwy'n gobeithio y byddwn ni'n gallu adleisio'r hyn a ddywedodd Macron wrth bobl Ffrainc neithiwr: na fydd swydd yn cael ei cholli, ac na fydd busnes yn cael ei golli oherwydd yr argyfwng hwn.