3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:45 pm ar 22 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jenny Rathbone Jenny Rathbone Labour 3:45, 22 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

Yn gyntaf, hoffwn ddweud bod hwn wedi'i wneud i mi gan ddau geisiwr lloches. Mae'n amlwg nad yw'n addas ar gyfer gweithwyr gofal iechyd, ond mae wedi'i wneud yn wych, a dyma'r math o beth y gallem gael ein myfyrwyr dylunio a thechnoleg i'w wneud, er enghraifft. Felly, efallai y gallech drosglwyddo'r syniad hwnnw i'r Gweinidog addysg.  

Dau gwestiwn: mae un yn ymwneud â chyfarpar diogelu personol. Mae'n amlwg fod brwydr geisiadau fyd-eang yn mynd rhagddi, ac mae cartrefi gofal yn rhy fach ac yn rhy brysur o lawer i gymryd rhan ynddi. Felly, rôl i lywodraeth, llywodraeth leol a chenedlaethol, yw sicrhau bod gennym y cyfarpar diogelu personol sydd ei angen arnom. Rwy'n meddwl na ddylem fod yn saethu'r negesydd pan fydd Syr Martin Evans yn dweud ei bod yn rhyfeddol nad yw gwlad ddatblygedig, ddiwydiannol fel ni'n gallu cyrchu cyfarpar diogelu personol yn ein gwlad ein hunain. Ac nid wyf yn golygu bod angen i ni gynhyrchu pob eitem o gyfarpar diogelu personol yng Nghymru; rwy'n golygu, ar draws y DU, y dylem allu bod yn hunangynhaliol mewn cyfarpar diogelu personol. A chan fod y pandemig coronafeirws hwn yn mynd i barhau am fisoedd lawer, mae gwir angen inni gynyddu ein gallu i'w gynhyrchu drosom ein hunain, neu fel arall nid oes unrhyw obaith i wledydd sy'n datblygu. Roeddwn eisiau gofyn cwestiwn am hynny, sef pa ystyriaeth a roddwyd, os o gwbl, i'w gwneud yn ddiogel i ailddefnyddio rhai eitemau o gyfarpar diogelu personol, oherwydd dyna sy'n digwydd beth bynnag gan bobl ar y rheng flaen sy'n methu cael eitemau penodol pan fydd eu hangen arnynt. Felly, a oes unrhyw dystiolaeth y gellid ailddefnyddio rhywfaint ohono yn hytrach na'i waredu yn syth ar ôl ei ddefnyddio?

Mae fy ail gwestiwn yn ymwneud â phrofion, oherwydd rydych chi'n dweud eich bod yn hyderus fod yr holl bobl iawn wedi cael profion. Wel, mae rhai o fy etholwyr sy'n weithwyr gofal wedi cael anhawster mawr i gael prawf, a hynny'n unig am nad oes ganddynt gar. Ni allwch fynd i Stadiwm Dinas Caerdydd neu gyfleusterau profi drwy ffenest y car eraill os nad oes gennych gar, ac nid yw eu rhoi mewn tacsi yn cyd-fynd â'r canllawiau cadw pellter cymdeithasol ar gyfer rhywun yr amheuir bod COVID-19 arnynt. Ond drwy beidio â darparu'r profion hyn, rydym yn cadw unigolion sydd heb COVID rhag dychwelyd i'w gwaith, ac rydym yn gorfodi eu teuluoedd i hunanynysu. Ac felly, yn ogystal â chynnal profion yn y cartref—a hoffwn gael ychydig mwy o wybodaeth am yr amserlen ar gyfer cynnal profion yn y cartref—tybed a allech ddweud wrthym pa bosibilrwydd sydd yna o gynnal profion symudol gan brofwyr sy'n mynd i'r cartrefi gofal, a'r carchar, a mannau eraill lle gwyddom fod angen profi pobl er mwyn gallu gwneud gwaith cartrefi gofal yn haws.