Part of the debate – Senedd Cymru am 4:25 pm ar 22 Ebrill 2020.
A gaf fi ddiolch i Mike Hedges am ei gyfraniad? O ran cymorth i'r rheini sydd newydd ganfod bod eu trosiant, eu hincwm, wedi gostwng yn helaeth o ganlyniad i'r coronafeirws, rwy'n credu y gallant wirio eu cymhwystra drwy Busnes Cymru—y porth ar-lein—ar gyfer y gronfa cadernid economaidd. Mae cymorth gan Lywodraeth y DU hefyd ar gyfer yr hunangyflogedig.
Ni allaf roi sylwadau ar bob sector ar hyn o bryd, a bydd pob busnes yn cael trafferth gweld a oes cymorth ar gael. Y ffordd orau i fusnes wneud hynny'n sicr yw mynd draw i wefan Busnes Cymru ac edrych ar y gwahanol gynlluniau sydd ar gael yno. Yn benodol mewn perthynas â'r gronfa cadernid economaidd, sy'n gysylltiedig—mae'r meini prawf yn gysylltiedig—â gostyngiadau sylweddol mewn trosiant, mae yna adnodd cymhwystra sy'n syml iawn. Gallai unig fasnachwr fynd drwyddo mewn munudau i weld a fyddai'n gymwys i gael y cymorth hwnnw neu unrhyw gymorth arall y mae Busnes Cymru yn darparu cyngor yn ei gylch.
O ran y sector manwerthu, mae hwn yn sector arall a fydd, yn ôl pob tebyg, yn galw am gyfnod hwy o gymorth gan Lywodraethau. Nid oes amheuaeth o gwbl, fodd bynnag, oherwydd newid ymddygiad a ysbrydolir gan y cyfnod hwn, y bydd y newid tuag at lawer o fanwerthu ar-lein yn cyflymu eto. Bydd hynny'n cael sgil-effeithiau ar natur y stryd fawr—diben y stryd fawr neu ganol tref yn y blynyddoedd i ddod. Felly, mae gwaith ar y gweill yn yr adran tai a llywodraeth leol ar y dull canol trefi'n gyntaf o weithredu, a sut y gallwn ail-lunio canol trefi yn erbyn pwysau newydd y coronafeirws a'r effaith y mae'n debygol o'i chael ar dueddiadau hirdymor defnyddwyr.
Wedi dweud hynny, rydym hefyd yn gweithio ar y sector manwerthu—gwaith yng ngogledd Cymru yw hwn yn benodol, lle rydym wedi dwyn ynghyd awdurdodau lleol, y bwrdd uchelgais economaidd, y sector manwerthu ei hun a Llywodraeth Cymru ar ddarn o waith sydd â thair elfen iddo, yn cynnwys dyfodol y stryd fawr. Byddwn yn sicr yn ystyried ymestyn y darn hwn o waith i dri rhanbarth arall Cymru, oherwydd rwy'n credu y bydd yn fater cwbl allweddol i awdurdodau lleol, i Lywodraeth Cymru ac i'r sector.