2. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:38 pm ar 29 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:38, 29 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

Wel, gadewch i mi ddechrau, Llywydd, drwy gytuno â'r hyn a ddywedodd Neil Hamilton am arwyddocâd y cyfyngiadau yr ydym ni'n gofyn i bawb gadw atyn nhw. Nid wyf yn bychanu o gwbl yr hyn yr ydym ni'n ei ofyn gan bobl. Yr hyn yr wyf i'n anghytuno ag ef yw fy mod i'n credu ei fod eisiau gwrthbwyso'r hyn yr ydym ni'n ei wneud dros iechyd pobl a'r hyn yr ydym ni'n ei wneud dros yr economi, ac eisiau i ni roi'r economi o flaen iechyd fel pe byddai'r pethau hyn yn cystadlu â'i gilydd. Nid wyf i'n credu bod dim byd gwaeth y gallem ni ei wneud dros yr economi na dileu cyfyngiadau gan arwain at uchafbwynt sylweddol arall o coronafeirws yn ddiweddarach yn y flwyddyn, lle y gallai fod yn rhaid ailgyflwyno'r mesurau llym presennol. Rwy'n credu y byddai hynny'n fwy niweidiol yn economaidd nag ystyried mesurau iechyd ac economi fel rhai law yn llaw yn hytrach na mewn gwrthwynebiad i'w gilydd, a gwneud y peth iawn ar gyfer iechyd pobl yw gwneud y peth iawn ar gyfer yr economi. Ac mae hynny'n golygu gwneud y pethau hyn mewn ffordd sy'n rhoi lens iechyd y cyhoedd yn gyntaf, sy'n ofalus, sy'n bwyllog, sy'n edrych bob amser ar y dystiolaeth o effaith unrhyw gamau yr ydym ni'n eu cymryd, ac sy'n gwneud yn siŵr, wrth i ni symud allan o'r cyfyngiadau symud—ac rwyf i eisiau symud allan o'r cyfyngiadau symud; rwy'n cytuno ag ef yn hynny o beth bod yn rhaid i ni ddod o hyd i lwybr allan o hyn—ein bod ni'n gwneud hynny mewn ffordd nad yw'n niweidio ein heconomi ymhellach drwy ganiatáu i'r feirws gylchredeg yn gyflym o amgylch y gymuned eto.  

Rwy'n deall y pwynt y mae Mr Hamilton yn ei wneud ynghylch bod pethau'n wahanol yn y Gymru wledig a threfol, ond mae'r holl negeseuon yr wyf i'n eu cael o gefn gwlad Cymru yn negeseuon o bryder am wneud pethau'n rhy gyflym yno, gan gynnwys caniatáu i lawer o ymwelwyr o rannau eraill o'r wlad lle mae'r feirws wedi bod mewn cylchrediad cyflymach, ddod i'r rhannau hynny o Gymru. Ac os ydym ni'n sôn am agor economi'r Gymru wledig, yna mae'n anochel y byddai twristiaeth ar yr adeg hon o'r flwyddyn yn gystadleuydd difrifol iawn yn hynny o beth, ac rwy'n credu bod lefel y pryder lleol a allai gael ei greu o wneud hynny yn drech yn fy marn i na rhai o'r dadleuon y gellir eu gwneud dros wahaniaethu rhwng cyd-destunau trefol a gwledig. Byddai pobl yn ofni bod yr hyn yr ydym ni'n ei wneud yn tanseilio'r union amodau y cyfeiriodd Mr Hamilton atyn nhw, lle nad yw'r feirws yn cylchredeg mewn cymunedau gwledig. Ac er nad wyf i'n diystyru'r ddadl—rwy'n credu ei fod yn cyfeirio at ddadl briodol—mae'n debyg fy mod i'n dod i wahanol gasgliad ynglŷn â sut y dylem ni ymateb iddi.