Part of the debate – Senedd Cymru am 2:28 pm ar 6 Mai 2020.
Lywydd, diolch i Mick Antoniw am y ddau gwestiwn. Mae ein taliad o £500 yno i gydnabod y cyfraniad anhygoel, y cyfraniad dewr, y mae gweithwyr sy'n darparu gofal personol uniongyrchol i bobl yn ein sector gofal yn ei wneud yn ystod yr argyfwng. Pan fydd yr argyfwng drosodd, cytunaf yn llwyr â Mick Antoniw—mae angen inni sicrhau bod y bobl sydd wedi bod mor bwysig wrth ymateb i'r argyfwng yn cael eu hystyried yr un mor bwysig wedyn, ac yn cael eu gwobrwyo mewn ffordd y byddem am eu gweld yn cael eu gwobrwyo.
Gadewch imi ddweud unwaith eto, gan imi ddweud hyn ar y pryd: roedd cymorth Ysgrifennydd Gwladol Cymru yn sicrhau bod y taliadau a wnaethom o'r gronfa cymorth dewisol i bobl a ddioddefodd yn sgil y llifogydd—y ffaith nad oedd hynny’n cyfrif tuag at gyfrifiadau budd-daliadau—yn ddefnyddiol iawn, a gobeithiaf y gall fod yr un mor ddefnyddiol i ni yma. Rydym am i bob punt o'r £500 fynd yn uniongyrchol i'r bobl rydym yn ceisio eu gwobrwyo. Dylai fod yn rhydd o dreth, dylai fod yn rhydd o yswiriant gwladol, a chodwyd hyn gyda Llywodraeth y DU cyn gwneud y cyhoeddiad a gwn fod fy nghyd-Aelod, Rebecca Evans, wedi ysgrifennu at Brif Ysgrifennydd y Trysorlys ers hynny gan ddadlau eto y dylai Llywodraeth y DU gydnabod y cyfraniad y mae'r gweithwyr hynny'n ei wneud, nid yn unig mewn geiriau cynnes, ond yn yr arian sychion rydym wedi'i ddarganfod o gyllideb Llywodraeth Cymru, ac mae angen iddo fynd i'r bobl hynny a pheidio â chael ei seiffno'n ôl i'r Trysorlys ar ffurf treth a chyfraniadau yswiriant gwladol.
Ac ar gyfranogiad TUC Cymru ac undebau yn fwy cyffredinol, y pwynt rwy’n ei wneud, Lywydd, ac rwy’n ceisio'i wneud i Weinidogion Llywodraeth y DU yw oni bai ein bod yn gallu argyhoeddi pobl ei bod hi'n ddiogel i ddychwelyd i'r gwaith, gallwch agor beth bynnag a fynnoch, ni fydd pobl yn mynd yno os ydynt yn teimlo eu bod yn peryglu eu hunain. Un o'r ffyrdd gorau o allu dangos i weithlu fod yr holl gamau rhesymol wedi'u cymryd i wneud y gweithle hwnnw'n ddiogel, yw cael yr undeb llafur i ddweud ochr yn ochr â chi fod y camau hynny wedi'u cymryd. Felly, mae gan yr undebau llafur rôl wirioneddol ganolog a rôl gadarnhaol yn dangos i weithluoedd ei bod hi’n ddiogel i ddychwelyd i'r gwaith oherwydd eu bod hwy eu hunain wedi bod yn rhan o'r paratoadau hynny. Dyna'r ffordd rydym yn ceisio ei wneud yma yng Nghymru. Rwy'n credu bod gan y mwyafrif o gyflogwyr Cymru awydd i'w wneud yn y ffordd honno. A gofynnodd Alun Davies am y gwersi a ddysgwn gan ein gilydd a dysgu gwersi i'n gilydd. Rwy’n credu bod y ffordd rydym wedi rhoi ein rheol 2m mewn rheoliadau, y ffordd rydym yn ystyried undebau llafur fel partneriaid canolog wrth wneud gweithleoedd yn ddiogel, yn rhywbeth y gallai rhannau eraill o'r Deyrnas Unedig ei ddysgu.