Part of the debate – Senedd Cymru am 4:50 pm ar 6 Mai 2020.
Diolch. Ddoe yn unig y cychwynnodd y trafodaethau gyda’r Unol Daleithiau ac yn amlwg, roeddent yn drafodaethau agoriadol bras iawn, felly, ni thrafodwyd llawer o’r manylion. Mae yna 100 o bobl yn rhan o’r negodiadau hynny ar ochr Llywodraeth y DU yn unig ac wrth gwrs, roedd hi’n ddefnyddiol gallu siarad â’r Gweinidog cyfrifol ddoe a thynnu sylw at y pethau rydym wedi bod yn tynnu sylw atynt ers misoedd lawer ynglŷn â'r blaenoriaethau i ni yng Nghymru. Wrth gwrs, ymhlith y rheini mae ymrwymiad i sicrhau bod y GIG yn cael ei ddiogelu. Fe wnaethom egluro iddo hefyd efallai na fydd cadw'r mandad fel y mae ar hyn o bryd, nad yw'n mynd yn ôl o lle rydym ni, yn ddigon, oherwydd ar ryw adeg yn y dyfodol efallai y byddwn am edrych ar integreiddio iechyd a gofal yn well, ac felly efallai na fydd yn ddigon i fynd o lle rydym a diogelu lle rydym.
Y tu hwnt i hynny, rydym wedi egluro ein bod yn disgwyl i'r negodi barhau gyda'r gweinyddiaethau datganoledig. A bod yn deg, maent wedi parchu hynny'n eithaf da hyd yn hyn. Y broblem, wrth gwrs, yw nad oes gennym sefyllfa ffurfiol o hyd, ac roedd hynny'n rhywbeth y llwyddais i’w bwysleisio unwaith eto ddoe—hyd nes y cawn y concordat ffurfiol yn ei le, byddwn yn teimlo ychydig yn agored, er eu bod yn ein parchu ac yn ein cynnwys yn y cyfnod cyn-negodi. Ac mae hynny'n wir am Japan hefyd. Felly, mae ein swyddogion yn rhan bendant o’r broses o adeiladu'r trafodaethau hynny yn barod ar gyfer y negodiadau â Japan.
Ond rydym yn hyderus ein bod yn gallu datgan ein barn yn glir iawn a'u bod yn ystyried rhai o'r pryderon sydd gennym. Un o'r rheini yw newid hinsawdd, er enghraifft, lle mae'n eithaf amlwg na fydd yr Unol Daleithiau'n barod i gydymffurfio â rhai o'r elfennau hynny. Ond pwy a ŵyr beth allai ddigwydd yn etholiadau’r Unol Daleithiau. Efallai y bydd lle inni ailagor rhai o'r materion hynny yn nes ymlaen. Un o'r pethau diddorol a ddysgais hefyd, serch hynny, tra'n bod yn arfer meddwl y gallai'r holl negodi gyda'r Unol Daleithiau ddod i stop yn ystod etholiadau arlywyddol yr UDA, mae'n ymddangos yn awr y bydd y negodiadau hynny’n parhau trwy gydol yr etholiadau arlywyddol.