Part of the debate – Senedd Cymru am 4:22 pm ar 6 Mai 2020.
Wel, diolch yn fawr, Siân. Rŷn ni'n ymwybodol dros ben fod y feirws yma—. Wel, mae wedi taro pob rhan o Gymru, ond mae'r effaith, wrth gwrs, yn wahanol mewn gwahanol fannau o Gymru. O ran faint o bobl sy'n dioddef, dwi'n meddwl bod hi'n ddeg i ddweud dyw rhai o'r canolfannau Cymraeg yna ddim wedi cael yr ergyd mae rhai o'r ardaloedd yn y dwyrain wedi'i gael, ond, wrth gwrs, mae'r ergyd i'r economi wedi bod yn drawiadol dros ben, ac yn ergyd sydd yn debygol o barhau, yn arbennig o ran twristiaeth, ac, wrth gwrs, amaeth hefyd. Mae colledion, yn arbennig o ran llaeth, yn mynd i gael ergyd trwm ar y sector yna o'r economi. Felly, rŷn ni yn ymwybodol dros ben o hyn. Rŷn ni wedi cael trafodaeth gyda'r cyngor partneriaeth, ac wedi bod yn trafod rhai o'r pethau sylfaenol yna, fel y capeli. Does dim pobl yn mynd i'r capeli lle maen nhw'n siarad Cymraeg, felly beth allwn ni ei wneud i roi rhyw fath o help iddyn nhw? So, rŷn ni yn cael y trafodaethau hynny eisoes.
O ran yr Urdd, dwi wedi bod mewn trafodaeth eithaf cyson gyda'r Urdd reit o'r cychwyn cyntaf. Wrth gwrs, roedd yr Urdd, a gwersylloedd yr Urdd, yn rhai o'r canolfannau cyntaf a wnaeth gau, ac, wrth gwrs, chwarae teg i'r Urdd, maen nhw'n codi lot mawr o'u harian nhw eu hunain—mae tua 75 y cant o'u harian nhw yn dod o'r gwersylloedd yna. Wrth gwrs, maen nhw wedi cael eu cau, a'r trafferth yw i dreial dychmygu pryd fyddan nhw yn debygol o ailagor, ac mae hwnna yn anodd dros ben inni ei ragweld ar hyn o bryd. Rŷn ni yn cael trafodaethau yn aml iawn gyda'r Urdd, ac rŷn ni wedi bod yn trafod hyn y prynhawn yma hefyd gyda'r Gweinidog Addysg i weld os oes yna unrhyw help a allwn ni ei roi, ond dwi yn meddwl beth sy'n bwysig yw ein bod ni'n tanlinellu'r cyfraniad aruthrol mae'r Urdd wedi'i wneud i'n gwlad ni. Ond mae yna drafferthion aruthrol, dwi'n meddwl, o ran yr ergyd sy'n cael ei roi fel canlyniad o gau'r gwersylloedd yna.
Wrth gwrs, rydym ni'n dal i roi arian i'r papurau bro o ran sicrhau bod y Gymraeg yn cael ei gweithio yna. Dwi ddim yn gwybod yn union beth yw'r breakdown rhwng faint sy'n mynd i'r wasg Gymraeg a'r wasg Saesneg. Efallai y gallaf i ddod nôl atoch chi ar hynny. O ran hysbysebion, wrth gwrs, byddwch chi'n ymwybodol bod safonau'r Gymraeg yn dal i fod yn wir am Lywodraeth Cymru, felly mae'r hysbysebion yna yn mynd i fod yn ddwyieithog a, na, does dim arian ychwanegol wedi dod o Lywodraeth Prydain am hynny.