5. Datganiad gan Gweinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:31 pm ar 6 Mai 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:31, 6 Mai 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch. Do, roedd hi'n dda iawn gallu cefnogi'r Cymry a gafodd eu dal dramor, ac yn arbennig o dda gallu croesawu rhywun adref sy'n gallu gwneud cymaint o gyfraniad i'r GIG. Roeddem yn falch iawn ein bod yn gallu ei gefnogi ef a chynifer o bobl eraill o Gymru sydd wedi llwyddo i ddod adref. Mae rhai pobl dramor o hyd. Gwn fod Llywodraeth y DU wedi rhoi tua £75 miliwn yn awr tuag at drefnu awyrennau i ddod â phobl adref, gan fod llawer o wledydd wedi cau eu gofod awyr. Felly, er eu bod yn annog pobl i ddod adref drwy ddefnyddio cwmnïau hedfan masnachol, mewn rhai gwledydd nid yw hynny'n bosibl o gwbl, a dyna pam y bu'n rhaid trefnu awyrennau. Mae rhai pobl dramor o hyd ac wrth gwrs, hwy yw'r achosion anoddaf i'w cludo adref. Mae'n debyg ei bod hi'n werth pwysleisio hefyd fod benthyciadau ar gael i'r bobl a allai fod yn cael trafferthion ariannol tra'u bod dramor ar yr adeg hon.  

O ran y cytundebau masnach, rwy'n credu y byddai'r rhan fwyaf o bobl yn cydnabod bod gennym gryn dipyn o waith ar ein dwylo ar hyn o bryd, nid yn unig Llywodraeth Cymru, ond Llywodraeth y DU hefyd. Mae'n eithaf clir i ni fod Llywodraeth y DU, ar hyn o bryd, yn dal yn awyddus iawn i wneud yn siŵr eu bod yn ceisio cael cytundeb erbyn diwedd y flwyddyn mewn perthynas â Brexit. Rwy'n credu y byddem yn rhybuddio os na allwch gael cytundeb erbyn diwedd y flwyddyn, gallai'r effaith economaidd i ni—ac roedd hyn yn wir cyn COVID—fod yn eithaf pellgyrhaeddol. A hyd yn oed pe baech yn gallu negodi'r cytundeb masnach gorau yn y byd â'r Unol Daleithiau, mae hyd yn oed yn yr achos y mae Llywodraeth y DU wedi'i gyflwyno'n nodi mai'r canlyniad gorau y gallem ei ddisgwyl yw cynnydd o tua 0.16 y cant o gyfraniad at ein cynnyrch domestig gros dros gyfnod o 15 mlynedd. Nawr, cymharwch hynny â'r hyn sy'n digwydd os byddwn yn gadael yr UE heb gytundeb masnach, byddem oddeutu 9.3 y cant i lawr dros 15 mlynedd. Felly, mewn gwirionedd, rwy'n meddwl bod yn rhaid inni feddwl yn ofalus iawn am hyn, ond rwy'n siŵr y bydd fy nghyd-Weinidog Jeremy Miles yn dymuno archwilio ychydig mwy ar hynny yn nes ymlaen. Ond os ydynt yn ofnadwy o awyddus i ddyfalbarhau â hynny, byddwn yn cynghori'n bendant y dylent ystyried bod yn ofalus ar yr adeg hon. Rydym yn derbyn yn awr wrth gwrs fod Brexit wedi digwydd.