Part of the debate – Senedd Cymru am 5:56 pm ar 6 Mai 2020.
Diolch ichi am y cwestiwn. Rwy'n credu mai'r her y bydd Llywodraethau ym mhobman yn ei hwynebu yw'r math o newid sylfaenol y mae'r argyfwng hwn yn ei greu o ran rhai o'r pwyntiau y mae wedi'u codi yn ei chwestiwn am gadernid busnesau ac yn y blaen, a beth yw rôl y Llywodraeth yn cefnogi busnesau yn y dyfodol; efallai y bydd angen i hynny edrych ychydig yn wahanol i'r persbectif y mae hi wedi'i ddisgrifio.
Yn amlwg, rwy'n credu bod hwn yn un o'r meysydd lle nad yw Llywodraethau, yn sicr yn y DU, wedi gwneud llawer ohono yn hanesyddol o ran buddsoddi'n uniongyrchol eu hunain mewn cwmnïau. Nid ydym wedi gwneud llawer iawn o hynny yng Nghymru, ond mae yna enghreifftiau o hynny. Mae'r ganolfan gynadledda yng Nghasnewydd yn enghraifft lle mae'n drefniant tebyg i fenter ar y cyd, felly mae wedi digwydd, ac yn amlwg—. A dweud y gwir, fe gododd hyn yn un o'r trafodaethau ynglŷn â sut y mae rhywun yn ymdrin â chwmnïau sydd, gyda'r ewyllys gorau yn y byd—maent yn gwmnïau sy'n cael eu rhedeg yn dda ac sy'n gyflogwyr da, ond maent yn mynd i gael eu llesteirio gan symiau anferthol o ddyled wrth ddod allan o'r argyfwng hwn heb fod unrhyw fai arnynt hwy, a sut y mae rhywun yn ymdrin â'r problemau gwytnwch a ddaw'n anochel yn sgil hynny a chanlyniadau hynny. Rwy'n credu bod y math hwnnw o feddwl mawr am y dyfodol yn un o'r dimensiynau y mae angen inni ei amgyffred yn y gwaith hwn.
Ar ryw fath o sail mwy uniongyrchol, fe fydd yn gwybod bod ceisiadau'r gronfa cadernid economaidd wedi'u rhewi, a gwn fod Gweinidog yr economi'n edrych drwy nifer o opsiynau ynglŷn â sut olwg allai fod ar y cam nesaf. Mae'r contract economaidd yn parhau i fod yn rhan bwysig iawn o'r cymysgedd hwn. Yn amlwg, mewn byd sy'n symud yn gyflym iawn lle mae cwmnïau'n gorfod gwneud ceisiadau'n gyflym a lle nad yw'r penderfyniadau hynny'n gweithredu yn yr un ffordd yn union—. Ond yn ganolog iddo, mae gennych gwestiynau sy'n ymwneud â gwaith teg a phwysigrwydd datgarboneiddio, ac rwy'n meddwl y bydd hi'n cydnabod bod y mathau o feysydd rydym wedi esbonio eu bod yn ffocws i'r trafodaethau bwrdd crwn hynny yn yr union ofod hwnnw. Felly, mae'r gwerthoedd hynny a'r blaenoriaethau hynny'n parhau i fod yn gwbl ganolog.