Part of the debate – Senedd Cymru am 5:41 pm ar 6 Mai 2020.
Diolch ichi am y set honno o gwestiynau. Wel, rwy'n credu bod y pwynt cyntaf a'r olaf yn mynd â ni i'r un cyfeiriad, onid ydynt, o ran nodi'r meysydd lle rydym yn chwilio am gyfleoedd, wrth ailadeiladu'r economi, gyda rhai ohonynt wedi'u dysgu gennym neu eu hailddysgu efallai yn yr ychydig wythnosau diwethaf, yn enwedig yn y gofod digidol, darparu gwasanaethau cyhoeddus yn ddigidol, ac mae hynny'n cysylltu â'r rôl a fydd gan fusnesau a chyflogwyr technoleg yn nyfodol Cymru, fel y mae'n nodi, ond hefyd o ran sectorau mwy traddodiadol, felly, er enghraifft, ein gallu i ddatblygu capasiti i gynhyrchu cyfarpar diogelu personol, sydd hefyd wedi bod yn nodwedd o'r wythnosau diwethaf. Felly, mae pethau y gallwn eu dysgu a gobeithio adeiladu ar hynny. Ac rwy'n credu, yn yr ystyr honno, fod yna gyfleoedd. Rwy'n credu ei bod yn iaith anodd ei defnyddio yng nghyd-destun y sefyllfa bresennol sy'n wynebu pobl. Ond rwy'n credu, yn amlwg, lle mae pethau y gallwn ddysgu oddi wrthynt, mae'n ddyletswydd arnom i wneud hynny.
Fe sonioch chi am y gwaith gyda chomisiynydd cenedlaethau'r dyfodol. Dyna'n union y math o beth rwy'n gobeithio gallu siarad â hi amdano yn y dyddiau nesaf, felly byddwn yn rhannu rhai syniadau ar hynny'n fuan iawn. Ac fe sonioch chi am y gwaith archwilio, nad wyf wedi edrych arno eto, ond byddaf yn gwneud hynny.
Ar y pwynt ehangach am y modd y mae byd gwaith yn newid, wel, rwy'n credu bod hynny'n rhan o hyn; mae'n rhan dra phwysig, ond rhan ohono ydyw. Rwy'n credu y bydd newid patrymau gwaith a sut y mae pobl yn ymateb i'r angen i barhau i berswadio a meithrin hyder yn y gweithlu eu bod mewn amgylchedd diogel yn sbarduno llawer o newid am gryn dipyn o amser, oni fydd? Felly, bydd gweithio gartref yn nodwedd o hynny, ac rydym yn amlwg yn deall hynny, ac fel y dywedwch, amrywio oriau diwrnodau gwaith a mentrau eraill. Ond mae hynny'n creu nifer o heriau eraill inni hefyd, onid yw? Felly, er enghraifft, yng Nghymru, mae gennym gyfran gymharol uwch o weithwyr allweddol a chyfran gymharol is o rai'n gweithio gartref yn y sefyllfa COVID bresennol, oherwydd cyfansoddiad ein heconomi. Felly, y dasg fydd cefnogi'r rheini sy'n gallu gwneud hynny ac sydd am barhau i wneud hynny. Ac nid ydym yn bychanu'r heriau y bydd cyflogwyr yn eu hwynebu wrth fynd i'r afael â nifer fawr o newidiadau. Rwy'n credu y bydd rôl bwysig i Lywodraethau ei chwarae wrth geisio cael cyd-ddealltwriaeth ynglŷn â sut y gall y dyfodol edrych ac rwy'n credu, yn sicr ar draws y DU, y bydd dull y pedair gwlad o weithredu'n parhau i chwarae rhan yn hynny yn ogystal ag yn yr ymateb uniongyrchol—o leiaf rwy'n gobeithio y bydd yn gwneud hynny.