Diolchaf i Adam Price am yr holl gwestiynau ychwanegol yna. Arweiniwyd y dull hunanasesu a fabwysiadwyd gennym ni ar gyfer y GIG gan waith clinigwyr duon yng Nghymru. Roedd yr Athro Keshav Singhal—y gwn y bydd Adam Price wedi ei glywed yn cyflwyno'r offeryn—yn eglur iawn pan wnaeth hynny ei fod bob amser yn mynd i fod yn waith sy'n datblygu'n barhaus, ac y byddai mwy y gellid ei ddysgu wrth ei roi ar waith. A gwn y bydd eisiau siarad â'r Coleg Nyrsio Brenhinol a chyda Chymdeithas Feddygol Prydain ac eraill sydd wedi datblygu offerynnau eraill. Ond rwy'n cael fy nghysuro'n fawr gan y ffaith bod ein dull hunanasesu yng Nghymru wedi cael ei arwain a'i hysbysu'n weithredol gan brofiad rheng flaen uniongyrchol gweithwyr duon yn y GIG yma yng Nghymru, gan edrych ar eu profiad beunyddiol o fod ar y rheng flaen, a gwneud yn siŵr bod yr offeryn hunanasesu yn adlewyrchu hynny i gyd. Rwy'n awyddus dros ben i'r lleisiau hynny barhau i fod yn ddylanwadol wrth i ni weithio ein ffordd y tu hwnt i'r coronafeirws, a bydd y grŵp yr ydym ni wedi ei ffurfio dan gadeiryddiaeth y Barnwr Ray Singh yn rhan bwysig o hynny ar hyn o bryd, a bydd ffyrdd y gallwn ni ddatblygu hynny ymhellach i'r dyfodol.

Nid yw ein hanes o benodi pobl o gymunedau pobl dduon ac Asiaidd lleiafrifol i benodiadau cyhoeddus yng Nghymru yn ddigon da. Cawsom adolygiad trwyadl o'n proses benodi yn ystod ail hanner y llynedd, ac roeddem ni ar fin cyflwyno dull hollol wahanol o ymdrin â'r penodiadau hynny pan darodd argyfwng y coronafeirws. Un o'm huchelgeisiau i yw gallu dod â'r darn hwnnw o waith yn ôl i'r amlwg, o'r cefndir, cyn gynted ag y gallwn ni yn yr argyfwng. Oherwydd mae'n rhaid i ni wneud yn well; mae'n rhaid i ni wneud yn well o ran poblogaethau pobl dduon ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig, mae'n rhaid i ni wneud yn well o ran pobl ag anableddau. A dydyn ni ddim yno o bell ffordd, lle'r ydym ni eisiau bod, er ein bod ni wedi gwneud ychydig yn well o ran cydraddoldeb rhywiol yn y meysydd hynny hefyd.

Mae gwaith y ganolfan wrth edrych ar y profiad o garchar yng Nghymru yn arswydus mewn amrywiaeth eang o ffyrdd, ac yn sicr yn syfrdanol o ran yr hyn y mae'n ei ddatgelu am driniaeth pobl dduon yn y system cyfiawnder troseddol. A cheir tystiolaeth ehangach bod pobl dduon yn fwy tebygol o gael eu clystyru ym mhen rheoli pethau, gydag unrhyw system sydd â dewis rhwng ymateb i ymddygiad drwy helpu neu drwy reoli, boed hynny ym maes iechyd meddwl neu yn y system cyfiawnder troseddol. Byddaf yn meddwl am y pwynt a wnaeth Adam Price ar ddiwedd ei gyfraniad, ond hoffwn gytuno â llawer o'r pwyntiau pwysig y mae wedi eu gwneud y prynhawn yma.