Part of the debate – Senedd Cymru am 11:52 am ar 3 Mehefin 2020.
Llywydd, diolch. Yr ateb i'r cwestiwn ar y diwedd yw nad oes yn rhaid i ni aros tan ddiwedd cyfnod o dair wythnos i wneud newid, ac rydym ni wedi cael enghreifftiau yn ystod yr argyfwng lle'r ydym ni wedi gwneud newidiadau rhwng cyfnodau o dair wythnos lle bu achos cymhellol dros wneud hynny.
Llywydd, hoffwn gytuno a chydnabod yr hyn y mae Jenny Rathbone wedi ei ddweud am bwysigrwydd ehangach trin gwallt. Pan mai fi oedd y Gweinidog iechyd, rwy'n cofio'n eglur feddyg teulu mewn rhan wledig o Gymru yn dweud wrthyf i bod ei ffynhonnell orau o wybodaeth am bobl sy'n dechrau dioddef o ddementia yn dod gan siop trin gwallt leol yn ei gymuned, gan ei bod hi'n rhywun a oedd wedi adnabod ei chleientiaid dros 30 mlynedd. Roedd hi'n gweld pan nad oedd pobl a oedd yn dod i'w siop mor siŵr o'u pethau ag yr oedden nhw'n arfer bod, a gallai wneud ryw fath atgyfeiriad anffurfiol cynnar at y gwasanaeth dementia yr oedd ef yn ei redeg yn ei gymuned. Felly, rwy'n deall yn llwyr yr hyn yr oedd Jenny yn ei olygu pan roedd hi'n sôn am y ffaith ei fod yn fwy na dim ond torri gwallt. Ond byddwn yn ystyried trin gwallt ochr yn ochr â phopeth arall.
Un o'r anawsterau gwirioneddol, Llywydd, y mae'n rhaid i mi geisio ei egluro i bobl yw bod cymaint o agweddau ar fywyd lle gallwch chi wneud dadl unigol dros eu hailagor, ac ar eu pennau eu hunain mae pobl yn gwneud y ddadl na fyddai hyn yn ychwanegu'n sylweddol at y risg o coronafeirws yn cylchredeg—bydd yn fân ychwanegiad ymylol yn unig. Y broblem i'r Llywodraeth yw bod yn rhaid i chi adio'r holl ychwanegiadau ymylol hynny at ei gilydd, ac yn eithaf buan mae'r holl ychwanegiadau ymylol hynny yn diweddu fel bod yn risg eithaf sylweddol. Mae'n rhaid i ni bwyso a mesur, nid dim ond practisau deintyddol neu drin gwallt neu chwarae tenis neu'r holl bethau y mae pobl, yn ddealladwy, yn ymddiddori ynddyn nhw, ac yna gwneud penderfyniad cyffredinol.
Byddwn ni'n gwneud hynny gyda deintyddiaeth hefyd. Gwn, fel y dywedais wrth Mohammad Asghar, y bydd y prif swyddog deintyddol yn ei thrafodaethau gyda'r proffesiwn eisiau ailgyflwyno pethau cyn gynted a phosibl, ac wrth gwrs mae ei phwyslais gyda'r proffesiwn ar ddeintyddiaeth ataliol. Rydym ni eisiau i ddeintyddion beidio â gorfod drilio na llenwi hyd yn oed, heb sôn am dynnu. Rydym ni eisiau iddyn nhw weithio fel y mae'r contract newydd yn eu gwobrwyo: am wneud yn siŵr bod pobl ifanc yn tyfu i fyny gan ofalu am eu dannedd mewn ffordd sy'n golygu nad oes angen y math hwnnw o ddeintyddiaeth arnyn nhw, ac eithrio yn y ffordd leiaf posibl.