5. Datganiad gan y Gweinidog Addysg: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Ddarpariaeth Addysg

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:09 pm ar 3 Mehefin 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Kirsty Williams Kirsty Williams Liberal Democrat 3:09, 3 Mehefin 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch am hynny, Mr Reckless. O ran ei siom nad oeddwn wedi gwneud hyn yn gynharach, nid wyf yn teimlo y byddai wedi bod yn ddiogel gwneud hyn yn gynharach. Fel y dywedais, roedd Cyngor SAGE yn glir iawn, mae angen inni gael trefn i'w defnyddio ar gyfer yr holl waith cyn y gallem ni weld mwy o blant yn cael addysg. Dim ond yr wythnos hon y mae'r system wedi dechrau, ac nid oeddwn yn barod i weld mwy o blant yn mynd yn ôl i'r ysgol nes y bu'r system honno ar waith ac wedi cael ei phrofi. Felly, dyna pam nad ydym ni wedi mynd yn ôl yn gynharach. Mae hefyd yn ddiddorol iawn darllen cyngor SAGE—grŵp annibynnol SAGE, mewn gwirionedd—a oedd yn dweud bod y gwahaniaeth rhwng plant yn dychwelyd ar 1 Mehefin a phlant yn dychwelyd ar 15 Mehefin yn haneru'r tebygolrwydd y bydd plentyn yn cael y feirws. Rydym yn mynd yn ôl hyd yn oed yn hwyrach, sy'n unol â'r ymagwedd ofalus iawn y mae Llywodraeth Cymru yn ei chymryd tuag at bob un o'r mesurau llacio, ac mae hynny'n seiliedig ar gyngor SAGE, fel y dywedais, sy'n hysbys i'r cyhoedd erbyn hyn, rwy'n credu.

O ran yr wythnos ychwanegol, rwy'n bwriadu ymestyn y tymor gan roi wythnos ychwanegol i fachu ar y cyfle hwnnw i ddysgu yn ystod yr haf, oherwydd, fel y dywedais yn gynharach, gwyddom fod hynny'n rhoi'r cyfle gorau inni gael cyfarfodydd wyneb yn wyneb. Rydym ni'n dod i ddiwedd y flwyddyn academaidd; mae'r wythnos ychwanegol honno'n golygu y gallwn ni fanteisio i'r eithaf ar y cyfle hwn a sicrhau cymaint â phosib o gyfleoedd i gael cyswllt wyneb yn wyneb rhwng plant a'u hathrawon yr ochr hon i'r haf. O ran wythnos ychwanegol ym mis Hydref, rwyf wedi gwneud y penderfyniad hwnnw i ailddyrannu'r wythnos honno. Rwyf wedi gwneud hynny, eto, oherwydd fel y trafodwyd yn hirfaith ddoe, mi gredaf gan y Gweinidog Iechyd, rydym yn pryderu fwyfwy am batrwm y clefyd yn yr hydref. Rwy'n gobeithio o ddifri, nid oes neb—ac rwy'n siŵr ein bod i gyd yr un fath—nid oes neb eisiau gweld y feirws yn cynyddu eto yn yr hydref. Mae'n rhy gynnar i ddweud a fydd hynny'n digwydd, ond mae—. Y cyngor yr ydym yn ei gael yw ei bod yn ddigon posib y gwelwn y feirws yn dychwelyd. Felly, mae cael egwyl naturiol a blaenoriaethu cyswllt wyneb yn wyneb nawr, a ninnau'n gwybod y gallwn ni ei wneud, yn hytrach na cholli amser cyswllt wyneb yn wyneb ychwanegol yn yr hydref, yn rhan bwysig o'm strategaeth. Hefyd, mae'n dymor hir iawn beth bynnag, ac mae'n rhoi'r cyfle i ni greu egwyl naturiol ar adeg pan allai'r clefyd—ac rydym i gyd yn gobeithio na fydd—ddechrau amlygu ei hun eto.

O ran maint—mae'n ddrwg gennyf. Does dim dadl. Rwy'n aml yn hollti blew ac unwaith y bydd popeth mewn print ac yn cael ei roi i bobl, weithiau byddaf yn newid fy ngeiriau gan fy mod yn hoffi gair gwahanol, Mr Reckless. Dyna fy hawl fel Gweinidog. Weithiau rwyf eisiau newid fy ngeiriau, ond yn sicr nid yw oherwydd unrhyw beth dadleuol. Yr hyn yr ydym ni'n ceisio ei wneud yw cydnabod bod addysg Gymraeg yn hynod amrywiol. Wyddoch chi, mae gennym ni rai ysgolion sydd â 40 o ddisgyblion ynddyn nhw, ac mae gennym ni rai ysgolion sydd â llawer o ddisgyblion ynddyn nhw, ac mae'n rhaid i ni ymddiried yn ein penaethiaid a'n hawdurdodau addysg lleol i wneud yn siŵr bod digon o hyblygrwydd i adlewyrchu natur wahanol iawn ein hysgolion. Rhaid inni dderbyn hefyd na fydd y gweithlu o bosib ar gael yn llawn. Gwyddom, a'n hargymhelliad a'n cyngor ni yw na ddylai athro sy'n cael llythyr gwarchod ddychwelyd i'r gweithle ffisegol. Mae pethau y gallant eu gwneud gartref ac ar-lein i gefnogi dysgu, ond ni ddylen nhw fod yn y gweithle. Felly, mae'n rhaid inni gael rhywfaint o hyblygrwydd yn y system. Y traean yw'r nifer fwyaf o blant y byddem eisiau eu gweld. Ond, unwaith eto, mae'n rhaid i ni gael rhywfaint o hyblygrwydd a rhaid i ni ddibynnu ar ddoethineb penaethiaid a chyrff llywodraethu unigol o ran sut y bydd yn gweithio yn eu lleoliad nhw, cyn belled â bod hynny'n gweithio o fewn y cyd-destun cenedlaethol a'r fframwaith y byddwn wedi'i osod iddyn nhw. Ond mae'n rhaid i ni gydnabod bod addysg Gymraeg yn amrywiol, ac y gall adeiladau a lleoliadau ysgolion unigol fod yn haws i'w rheoli nag eraill, a rhaid inni gydnabod hynny fel ymateb ymarferol iawn i'r sefyllfa. Nid yw un ateb yn addas i bob sefyllfa.