Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 11:20 am ar 24 Mehefin 2020.
Lywydd, gan ddychwelyd at bwynt cyntaf yr Aelod, gobeithiaf ei fod yn cynghori ei etholwyr ei bod yn gwbl bosibl yng Nghymru heddiw i bobl sydd â rheswm tosturiol dros wneud hynny deithio mwy na phellter lleol er mwyn gweld pobl sydd angen yr ymweliad hwnnw. Byddai'n drueni mawr pe bai—[Anghlywadwy]—ynglŷn â hynny, gan y dylai'r bobl yn yr amgylchiadau a ddisgrifiodd allu gweithredu yn unol â'r gallu hwnnw i ymweld â rhywun ar sail dosturiol lle mae hynny'n angenrheidiol. Mae hynny ar gael i bobl yng Nghymru heddiw, fel y bu ers i'r newidiadau gael eu gwneud.
O ran y newidiadau a wnaed dros y ffin, edrychaf ymlaen at weld y dystiolaeth sy'n sail i'r newidiadau hynny. Siaradais fore ddoe â Michael Gove, yr Ysgrifennydd Gwladol yn Swyddfa’r Cabinet, ac addawodd y byddai’r gweinyddiaethau datganoledig yn gweld yr holl dystiolaeth y mae Llywodraeth y DU wedi’i defnyddio wrth ddod i’w chasgliadau. Nid oedd y dystiolaeth honno wedi cyrraedd erbyn diwedd ddoe, ond rydym yn sicr yn gobeithio’i gweld heddiw.
Yng Nghymru, mae’r neges yn dal i fod yr un fath: arhoswch 2m ar wahân. Dyna'r ffordd ddiogel i ymddwyn. Y wyddoniaeth rydym wedi'i gweld yw'r wyddoniaeth gan y Grŵp Cynghori Gwyddonol ar Argyfyngau sy'n dweud y byddai'r risg yn cynyddu pe baech yn haneru'r pellter i rhwng dwy a phum gwaith yn fwy na phe baech yn cadw pellter o 2m. Dyna'r wyddoniaeth; roedd gan yr Aelod ddiddordeb yn y wyddoniaeth pan oedd yn ymwneud ag ef. Dyna'r wyddoniaeth mewn perthynas â'r rheol 2m. Os gallwn wneud rhai eithriadau mewn rhai sectorau gan fod trosglwyddiad y clefyd yn gostwng yng Nghymru, ar yr amod ei bod yn ddiogel inni wneud hynny, gan roi mesurau lliniaru ar waith, yna wrth gwrs, byddwn yn ystyried hynny'n ofalus iawn.
Gwn fod sectorau yn Lloegr yn aros heddiw i weld y canllawiau ar sut y byddant yn gallu defnyddio'r cyngor a roddwyd iddynt ddoe mewn ffordd ymarferol. Rydym ninnau hefyd yn edrych ymlaen at eu gweld. Os bydd modd lleihau’r rheol 2m drwy eithriadau, gan ddefnyddio iechyd y cyhoedd bob amser fel ein prif brawf, byddwn yn ystyried yr hyn y gallwn ei wneud yng Nghymru. Ond byddwn yn gwneud hynny drwy edrych ar y dystiolaeth yn gyntaf cyn gwneud penderfyniad, yn hytrach na gwneud y penderfyniad ac yna chwilio am y dystiolaeth.