Diolch. Yr wythnos diwethaf yn y Rhondda, dioddefodd llawer o eiddo lifogydd, rhai am yr eilwaith, rhai am y trydydd tro hyd yn oed. Nawr, mae'n ddigon posibl fod achosion ac effeithiau'r llifogydd ym mis Mehefin yn wahanol iawn i'r llifogydd ym mis Chwefror, ond mae'r effeithiau yr un fath yn union, ac am resymau da, nid yw pobl yn hyderus fod y problemau wedi'u datrys. A dyna pam fod angen ymchwiliad annibynnol dan arweiniad arbenigwyr—nid yn unig ar yr achosion, ond er mwyn cyflwyno argymhellion ar gyfer lliniaru llifogydd yn y dyfodol hefyd ac i ystyried pa fuddsoddiad ddylai ddigwydd. Mae angen i ni wybod mwy hefyd. Pam, er enghraifft, nad oedd pobl yn gallu cael bagiau tywod pan oedd eu hangen arnynt, nid yn unig nawr, ond ym mis Chwefror hefyd? Ble roedd y cynlluniau argyfwng? Rhagwelwyd y rhybudd tywydd melyn ers dyddiau. Beth oedd rôl Cyfoeth Naturiol Cymru? Mae wedi bod yn arbennig o ddiflas gweld awdurdodau amrywiol yn ffraeo â'i gilydd ynglŷn â phwy sy'n gyfrifol a neb yn derbyn cyfrifoldeb, a thrwy'r amser, mae premiymau yswiriant pobl yn codi allan o reolaeth. Felly, nid oes dim o hyn yn ddigon da.  

Nawr, mae yna nifer o opsiynau ar gyfer cynnal ymchwiliadau annibynnol, dan arweiniad arbenigwyr, ac wrth gwrs, gallaf ddeall pam y byddai Llywodraeth Cymru dan arweiniad Llafur yn cytuno â'r AS lleol yn ei wrthwynebiad i ymchwiliad. Dyna wyneb, rhaid dweud, ag yntau wedi pleidleisio i gefnogi un yn Lloegr. A dylai'r hyn sy'n ddigon da i Loegr fod yn ddigon da i Gymru, ac yn ddigon da i'r Rhondda. Po fwyaf y bydd y Llywodraeth yn gwrthwynebu ymchwiliad i hyn, mae arnaf ofn mai y bydd pobl yn credu fwy a mwy bod gennych rywbeth i'w guddio. Gallai fod yn gyflym ac yn rhad pe bai'r Llywodraeth eisiau iddo fod. Felly, a gawn ni ddatganiad ar frys yn amlinellu sut y mae'r Prif Weinidog yn bwriadu darganfod beth sydd wedi digwydd yn y Rhondda a'i unioni?