COVID-19: Ffatri 2 Sisters

Part of 5. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 2:55 pm ar 24 Mehefin 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 2:55, 24 Mehefin 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch am y gyfres o gwestiynau. Ar y pwynt ehangach ynglŷn â chyngor o fewn y sector, fel gyda phob sector arall yn yr economi, byddai'r rheini a fyddai wedi parhau i weithredu wedi gorfod ystyried sut y gallent barhau i gydymffurfio â rheoliadau COVID. Cafwyd sgyrsiau gyda'r Asiantaeth Safonau Bwyd am eu rôl mewn hylendid bwyd a'r Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch ynglŷn â'r ffordd roedd y ffatrïoedd yn gweithredu, ynghyd â'r rhannau hynny o lafur y ffatri a oedd o dan drefniadau undeb.

Rydym yn edrych eto ar hynny oherwydd y realiti yw ein bod wedi cael y tri digwyddiad yma. Mae yna ddigwyddiad ym Merthyr Tudful, sy'n wahanol i'r ddau glwstwr yng ngogledd Cymru, ond byddai'n beth rhyfedd pe na baem yn manteisio ar y cyfle ar y pwynt hwn i adolygu a diwygio'r canllawiau rydym yn eu darparu, oherwydd mae enghreifftiau o arfer da o fewn y sector yma yng Nghymru. Felly, ar draws y sector, byddwn yn adeiladu ar yr adolygiad y cyfeiriodd fy nghyd-Aelod Lesley Griffiths ato mewn cwestiynau iddi yn gynharach heddiw; byddwn yn cymryd gwaith gan yr Asiantaeth Safonau Bwyd ac yna'n darparu'r arweiniad cyflym diwygiedig hwnnw yn ôl i'r sector cyn diwedd yr wythnos hon. Siaradais â'r Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch ddoe; mae yna eglurder yn eu rolau ac maent yn ymwneud â threfniadau goruchwylio rheoli achosion yn y ddau safle yng ngogledd Cymru. Maent yn gysylltiedig â'r gwaith rydym ni'n ei wneud, a byddwn hefyd yn ymgynghori'n fyr â hwy cyn inni gyhoeddi'r canllawiau.

Ar fater profi, olrhain, diogelu, credaf fod y materion y cyfeiriwch atynt yn bwysig i bob unigolyn sydd wedi wynebu oedi, ond mewn gwirionedd, rydym yn gallu sicrhau bod canlyniadau profion yn dod yn ôl yn gyflym, felly mae dros 97 y cant o'r bobl yn Llangefni, er enghraifft, wedi cael canlyniadau eu profion yn ôl o fewn diwrnod. Ond ym mhob achos lle bu oedi, mae cyfle i ddysgu a gwella, ac nid wyf yn ceisio—[Anghlywadwy.]—rhag hynny, ond mewn gwirionedd, mae 97 y cant o fewn diwrnod yn berfformiad o safon uchel iawn.

Ac ar y pwynt ehangach am ynysu, mae hyn yn anodd oherwydd, fel y mae Aelodau eraill wedi dweud yn flaenorol, pan fyddwch ar gyflog cymharol isel, fel y dywedais ddoe yn fy natganiad mewn cynhadledd i'r wasg, a phobl yn gwneud dewisiadau ynghylch tâl salwch statudol ac o bosibl, heb fod yn cael cyflog, mae hynny'n anodd ac mae gennym brofiad anecdotaidd yn y treialon profi, olrhain a diogelu cynnar hefyd. Bydd hynny'n rhan o'r sgwrs gyda'r sector yn fwy cyffredinol, y byddaf yn ei chael yn ddiweddarach yr wythnos hon gyda chyflogwyr ac ochr yr undebau llafur, ond mae profi, olrhain, diogelu wedi bod yn ffactor pwysig iawn yn y broses o gyfyngu ar yr achosion hyd yma.

Pe na bai gennym y system brofi, olrhain, diogelu, byddem bron yn sicr o fod wedi gweld llawer mwy o drosglwyddiad, nid yn unig o fewn y gweithlu, ond o fewn y gymuned hefyd, rhywbeth nad ydym wedi'i weld hyd yma. Mae hefyd wedi bod yn stori lwyddiant genedlaethol, oherwydd mae'r tîm olrhain cysylltiadau ar Ynys Môn, er enghraifft, wedi cael cymorth gan y tîm olrhain cysylltiadau ym mae Abertawe yn enwedig; ac mae'r un peth yn wir gyda chydweithwyr yn Wrecsam, sydd wedi cael llawer o gefnogaeth gan Cwm Taf Morgannwg a Chaerdydd a'r Fro. Felly, cafwyd defnydd gwirioneddol genedlaethol o egni ac adnoddau i sicrhau ein bod yn cadw pobl mor ddiogel ac iach â phosibl, ac rwy'n falch iawn, yn y prawf cyntaf ond anodd iawn hwn o'n gallu i barhau i olrhain cysylltiadau'n llwyddiannus a rhoi cyngor a chefnogaeth i bobl, fod profi, olrhain, diogelu wedi bod yn rhan allweddol o'n hymateb.