8. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu: Effaith COVID-19 ar Chwaraeon

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:25 pm ar 8 Gorffennaf 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lord Dafydd Elis-Thomas Lord Dafydd Elis-Thomas Independent 5:25, 8 Gorffennaf 2020

Gaf i ddiolch yn fawr i bawb sydd wedi cyfrannu i'r ddadl a diolch am y cyfle i gael dadl fel hyn am chwaraeon ac effaith yr argyfwng iechyd cyhoeddus ar chwaraeon, sy'n debyg i'r ddadl a gawsom ni ar y celfyddydau? Dwi'n meddwl ei bod hi'n ardderchog bod y Cynulliad yn gallu cyfrannu fel hyn i osod agenda i'r Llywodraeth wrth i ni ymateb i'r argyfwng rydym ni ynddo fo.

Helen Mary Jones, diolch am bwysleisio'r cyfraniad rydyn ni wedi'i wneud trwy Chwaraeon Cymru. Chwaraeon Cymru yw ein corff sydd yn gweithredu polisi chwaraeon yng Nghymru ac mae'r £8.5 miliwn yn sicr yn mynd i sicrhau bod yna fwy o gymryd rhan mewn chwaraeon yn y wlad yn gyffredinol. Rydym ni wedi bod yn ceisio datblygu, ers tair blynedd, polisi o ddefnyddio cyllid iechyd mewn partneriaeth gyda chwaraeon, a medraf i'ch sicrhau chi y bydd hynny'n parhau.

Diolch i Mick Antoniw am bwysleisio'r pwysigrwydd o chwaraeon llai amlwg, megis pêl-fasged, a hefyd y cwmni Dance Crazy ges i gyfle i weld pan wnaethon nhw berfformio yn y Senedd, a hefyd i bwysleisio'r angen i osgoi anghyfartaledd yn y defnydd o ganolfannau hamdden. Mae hynny'n sicr yn fater y byddaf am ei drafod gyda llywodraeth leol a gyda'r rhai sy'n gyfrifol o fewn Chwaraeon Cymru yn ogystal.

Diolch i David Melding am sôn an griced ac am bwysleisio'r modd y mae chwaraeon yn cynnal morâl y cyhoedd a'r angen i gael darpariaeth briodol yn  rhanbarthol ac ar draws Cymru. Mae'n dda gen i ddweud ein bod ni wedi bod mewn trafodaethau yn ddiweddar gydag Undeb Rygbi Cymru. Rydym yn ymwybodol o'u hargyfwng cyllido presennol nhw ac rydym yn chwilio am ffordd o helpu i ddatrys hynny.

Diolch yn fawr i Jack Sargeant am bwysleisio pêl-droed yn y gogledd. Dwi wedi bod yn gwylio Connah’s Quay Nomads a dwi'n meddwl eu bod nhw wedi gwneud yn rhagorol. Bechod bod y Bala ddim cweit wedi cyrraedd yr un safon, ond rydym ni'n ymwybodol iawn o'r angen i gryfhau rôl pêl-droed cymunedol ac mi fyddwn ni'n gwneud hynny drwy gydweithrediad â'r cyllid rydym ni'n ei rhoi yn gyson i Gymdeithas Bêl-droed Cymru.

Diolch i John Griffiths am dynnu sylw, unwaith eto, at yr amrywiaeth ardderchog sydd yna o chwaraeon yng Nghasnewydd. Rydym ni wedi cael cyfle yn ystod y ddwy flynedd a hanner diwethaf i ymweld sawl gwaith â Chasnewydd ac i gefnogi datblygiad y felodrom, y pwll nofio a gweithgareddau eraill sy'n digwydd. Felly, mae'r bartneriaeth a'r ysbrydoliaeth sy'n cael eu cynnig i ddinas Casnewydd gan Newport County fel tîm yn fodel, gobeithio, y gallwn ei ddilyn drwy Gymru.

Ac yna, Alun Davies, diolch am bwysleisio'r cysylltiad, unwaith eto, rhwng ffitrwydd ac iechyd meddwl. Mae hon yn wers bwysig i ni yn yr argyfwng yma, oherwydd wrth inni ddeall pwysigrwydd chwaraeon, rydym ni'n gallu gweld y modd y mae cymuned gyfan yn gallu dod allan o argyfwng. Rwy'n meddwl bod yr ysbrydoliaeth y mae chwaraeon yn gallu ei gynnig mewn sefyllfa fel hyn yn rhywbeth y gallwn ni ei ganmol yn arbennig.

Gaf i hefyd ddiolch i Laura Anne Jones? Mae'n braf ei gweld hi yn ôl, ond mewn amgylchiadau trist, wrth gwrs—ac am ei sylwadau ar bwysigrwydd gwahanol chwaraeon, megis tenis, megis cael meysydd 3G mewn ardaloedd gwledig, nid jest mewn ardaloedd trefol, ac efallai y gallwn ni gael sgwrs benodol ar hynny er mwyn sicrhau ein bod ni'n gallu datblygu hyn.

Ac yna, gaf i bwysleisio, wrth gloi, bod gen i nid yn unig gyfrifoldeb am chwaraeon ac am y celfyddydau, fel yr wythnos diwethaf, ond hefyd bod gen i gyfrifoldeb cyffredinol i gael trosolwg ar weithgaredd corfforol? A dwi'n meddwl mai'r ymrwymiad garwn i roi, am weddill fy nhymor, fel Gweinidog chwaraeon, ydy y byddaf i'n rhoi sylw arbennig i'r trosolwg cyfrifoldeb yma, fel y gallwn ni ddathlu gweithgaredd corfforol yn gyffredinol, fel un o'n rhinweddau cenedlaethol. Diolch yn fawr.