Nid yw'r pandemig COVID-19 drosodd eto a bernir bod ail gynnydd mawr yn debygol, ac, wrth i ni edrych tua'r gorwel, rydym ni nawr yn gweld corwynt economaidd yn prysur agosáu, ac mae'n ddyletswydd arnaf i fel cynrychiolydd cymunedau Cymoedd balch Gwent fel Aberbargoed, Trecelyn, Crosskeys ac eraill i fynnu bod y Senedd yn cefnogi'r Llywodraeth hon sydd gan Gymru yn ei phenderfyniad i ddiogelu pobl Cymru, ac rwyf i hefyd yn croesawu cyhoeddiadau heddiw ynghylch cyllid.

Mae Aelodau'r wrthblaid wedi dweud wrthyf i o'r blaen eu bod nhw'n credu mai 'cyni' yw fy hoff air, gan fy mod i'n ei ddefnyddio yn aml, ond mae hynny oherwydd fy mod i'n ffieiddio wrth y polisïau cyni, oherwydd eu bod wedi eu dewis o wirfodd ac maen nhw wedi achosi niwed gwirioneddol ac anghydraddoldeb gwirioneddol. Mae Llywodraeth Dorïaidd y DU o dan Cameron ac Osborne, wedi mynd ati yn ddidrugaredd i ddinistrio bywydau pobl go iawn yn Islwyn heb unrhyw elw a heb unrhyw fudd, ac erbyn hyn mae coed arian hudol gwych—coedwigoedd cyfan—wedi ymrithio. Ond yr hyn sydd o'n blaenau yn economaidd bellach yw perygl a niwed enfawr posibl i Gymru. Drwy ddirwasgiad 2008, y crebachu chwarterol mwyaf yn y cynnyrch domestig gros oedd 2.1 y cant. Yn y tri mis hyd at fis Mai, roedd y cynnyrch domestig gros wedi crebachu 19.1 y cant, sy'n anhygoel. Y tu hwnt i'r ffigyrau diweithdra hyn sy'n gwgu arnom ni, a'r rhagfynegiadau oherwydd C-19, rydym ni fel cenedl hefyd yn wynebu y mater byw a real iawn bod ymadael yn ddisymwth â'r UE o dan delerau 'dim cytundeb' yn debygol a'r golled fasnachol a'r cynnydd cyfatebol mewn tariffau allforio a ragwelir ar gyfer busnes yng Nghymru, a'r cyfan yn arwain at ragfynegiad o fwy o ddirywiad cyffredinol ychwanegol o ran allforion a masnach.

Er gwaethaf trafodaethau brwd dros fasnach ryngwladol yng Nghymru a'r trafodaethau archwiliadol, nid ydym ni wedi clywed dim gan Lywodraeth y DU o hyd ynghylch y gronfa ffyniant gyffredin ar gyfer yr arian gan yr UE a gaiff ei golli. Mae materion macro-economaidd difrifol o'r fath yn galw am ddull seilwaith er mwyn i Gymru gymryd rhan, fel y dywedwyd, gyda pharch cydradd, yn rheolaidd ac yn gyson, ac y gall hi ryngweithio fel cenedl ddatganoledig mewn modd rynglywodraethol aeddfed â Llywodraeth y DU. Mae prinder mawr yn hyn o beth o hyd, yn anffodus iawn.

Fel aelod o Bwyllgor Cyllid y Senedd, rwy'n croesawu'r ffordd dryloyw a gonest y mae'r Gweinidog cyllid, Rebecca Evans, yn ymwneud â gwaith y pwyllgor a byddaf i hefyd yn cymeradwyo effeithiolrwydd cynlluniau cymhorthdal cyflogaeth Llywodraeth y DU. Ac er fy mod i'n deall bod yn rhaid i'r Canghellor gynllunio ar gyfer dirwyn y cynlluniau cymhorthdal cyflogaeth i ben, mae'n hanfodol y cânt eu dirwyn i ben pan fydd yn amlwg nad yw'r feirws yn berygl i iechyd y cyhoedd mwyach. Fodd bynnag, ni allwn fod yn sicr o gwbl na fydd y pandemig yn fygythiad sylweddol mwyach ym mis Hydref, pan fydd y cynlluniau cadw swyddi o achos y coronafeirws yn dod i ben. Rydym ni'n gwybod beth sy'n debygol.

Rwy'n cefnogi greddf a gweithredoedd Llywodraeth Lafur Cymru sy'n ceisio sicrhau dull ymyraethol o gefnogi busnesau, cymunedau ac unigolion yng Nghymru, fel y dengys cronfa cadernid economaidd Cymru ac ail gam ei chyflwyno. Mae'n galonogol gweld hefyd bod Canghellor y DU yn bwriadu efelychu i bob pwrpas gynllun Twf Swyddi Cymru Llywodraeth Cymru yn ei gynllun swyddi.

Llywydd dros dro, ar ran cymunedau Islwyn, rwy'n annog Llywodraeth Lafur Cymru i lynu wrth ei hegwyddorion sosialaidd ymyraethol er mwyn llywio ei chyllideb ddrafft ac i ddwyn i gyfrif Llywodraeth Dorïaidd y DU o ran maint yr heriau gwirioneddol sy'n wynebu pob un ohonom ni. Wrth i allbwn economaidd gynyddu wrth ddim ond 1.8 y cant ym mis Mai, yn hytrach na'r adlam disgwyliedig o 5.5 y cant, nid yw'n syndod bod economegwyr fel Thomas Pugh yn Capital Economics wedi dweud bod perygl gwirioneddol y bydd yr adferiad cychwynnol yn dirywio yn ail hanner y flwyddyn wrth i ddiweithdra gynyddu a chymorth gan y Llywodraeth gael ei ddiddymu.

Er gwaethaf y pecyn cymorth busnes COVID-19 mwyaf hael o bedair gwlad y DU, rydym ni yng Nghymru bellach yn syllu yn wyneb materion gwirioneddol ddyrys o ymadael 'heb gytundeb' a'r adferiad ar ôl C-19. Rydym ni hefyd, fel y soniwyd, yn wynebu trefniant ariannol islaw'r safon wedi'i seilio ar angen â Llywodraeth y DU a diffyg rhyngweithio aeddfed â Llywodraeth y DU. Mae angen dulliau rhynglywodraethol priodol ac aeddfed ar Gymru a'r DU, nid melysion mympwyol o'r brig i lawr wedi eu taflu o'r bwrdd, i fynd i'r afael yn strategol â'r niferoedd canlyniadol o ddiweithdra nas gwelwyd yng Nghymru ers y 1980au. Bydd Llywodraeth Lafur Cymru yn parhau i weithio—