1. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 1:59 pm ar 26 Awst 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Reckless Mark Reckless Conservative 1:59, 26 Awst 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am eich datganiad, Prif Weinidog. Fe ddywedasoch chi fod coronafeirws, yng Nghymru, wedi'i atal yn effeithiol. Aethoch ymlaen wedyn i gyferbynnu hynny â chyd-destun ehangach y DU, gan ddweud ei fod wedi dod yn fwy heriol, gyda niferoedd yn cynyddu a chyfyngiadau wedi'u hailosod ar draws ynys Iwerddon, a gynhwyswyd yng nghyd-destun y DU, ac yn yr Alban a Lloegr. A yw'n wir mai Wrecsam sydd wedi cael y gyfradd heintio uchaf o unrhyw le yn y DU? Os felly, nid oedd hynny'n glir o'ch datganiad. Beth ydych chi'n bwriadu ei wneud ynglŷn â hynny os yw'n wir?

O ran mygydau yn yr ysgol, a'i gwneud hi'n ofynnol i rai plant ysgolion uwchradd wisgo'r rheini o bosibl mewn rhai sefyllfaoedd, beth yw'r sefyllfa yng Nghymru? Deallaf fod y pwyllgor yn cyfarfod neithiwr i gynghori, ond siawns pan ein bod yn cael y Cyfarfod Llawn hwn, a'ch bod chi fel Prif Weinidog yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf, onid yw'n iawn i chi ddweud wrthym ni beth a fwriedir o ran gwisgo mygydau mewn ysgolion uwchradd ai peidio, fel y gall Aelodau'r Senedd eich cwestiynu a chraffu arnoch ynghylch hynny?

Fe wnaethoch chi sôn am ymestyn y tymor o ran twristiaeth, ac yn sicr byddai hynny i'w groesawu, er yn ddibynnol ar y tywydd. Onid yw'n wir, serch hynny, fod y neges wedi mynd ar led yn rhy aml nad oes croeso i bobl yng Nghymru neu fod Cymru wedi cau am fwy o amser neu'n fwy caeth, ac oni fydd hynny'n gwneud i bobl ailfeddwl cyn dod yma ar gyfer ein diwydiant twristiaeth o bosibl?

Croesawaf y duedd eangfrydig gyffredinol o ddiwygio rheoliadau. Rwy'n credu ein bod yn pleidleisio ar dri o'r rheini yn ddiweddarach, a bwriadwn eu cefnogi, ac eithrio gwelliant Rhif 4. Yn amlwg, mae'n dda gweld pyllau nofio ac amrywiol gyfleusterau eraill yn ailagor, ond os caiff y feirws ei atal i bob pwrpas yng Nghymru, fel y dywedasoch, pam y mae'n angenrheidiol neu'n gymesur i roi pwerau ychwanegol i swyddogion gorfodi fynd ati i gyflwyno hysbysiadau gorfodi a chau ac unwaith eto ceisio microreoli a gorchymyn ledled Cymru beth fydd pob busnes yn ei wneud, fel pe byddai Llywodraeth Cymru yn ffynhonnell pob gwybodaeth, yn hytrach na chredu a phrofi a chaniatáu i fusnesau sy'n adnabod eu busnesau ddefnyddio eu synnwyr cyffredin, ac i'r bobl sy'n eu defnyddio ddod i benderfyniadau synhwyrol? Rydym yn cwestiynu pa un a oes gennych chi'r cydbwysedd cywir yn y maes hwnnw.

Fe wnaethoch sôn, er y bu rhywfaint o gynnydd mewn achosion ledled y DU, ar sail y DU a Chymru, bod y duedd yn well o lawer o ran marwolaethau, ond hefyd o ran derbyniadau i'r ysbyty ac i unedau gofal dwys, ac roeddwn i'n meddwl tybed beth yw eich asesiad chi o hynny. Ai mater o'r garfan yn unig ydyw, o natur y bobl, y math o bobl ac yn enwedig oedran y rheini sy'n cael eu profi a'u canfod mewn rhai achosion i fod yn bositif, neu a oes datblygiadau mwy addawol—rhywfaint o welliant yn y driniaeth sydd gennym? A oes unrhyw bosibilrwydd bod y feirws yn mynd yn llai angheuol neu'n llai niweidiol a faint yn hwy y bydd yn rhaid i ni weld cyfraddau marwolaeth yn parhau mor isel â hyn, o ystyried y gyfradd achosion, cyn i chi ddechrau credu tybed a allai hynny fod yn wir?

Yn olaf, yn y gymhariaeth yr ydych yn ei gwneud ledled Ewrop, gyda llawer o wledydd yr UE bellach yn uwch na'r DU, ni wnaethoch chi sôn am Sweden, sydd, wrth gwrs, wedi gweld gostyngiad ac sydd bellach â nifer o achosion sy'n sylweddol is nag mewn llawer o'r gwledydd Ewropeaidd a osododd gyfyngiadau symud llym iawn. Onid yw hynny'n dangos manteision ymddiried mewn synnwyr cyffredin pobl, yn hytrach na cheisio microreoli popeth o'r canol, ac a yw'n bosibl fod eich cyfyngiadau a'ch rheolaeth ar y coronafeirws yn cael yr effaith o wneud i'r pandemig rygnu ymlaen am gyfnod hwy? Diolch.