Diolch, Ddirprwy Lywydd, a diolch i bawb sydd wedi cyfrannu at y ddadl y prynhawn yma ac yn arbennig y pwynt olaf y cyfeiriodd y Gweinidog ato. Mae hyn yn ymwneud ag achub bywydau, oherwydd yn y pen draw, yn y sefyllfa waethaf, gyda'r feirws hwn, fe allwch golli eich bywyd yn anffodus, a'r rhai mwyaf agored i niwed mewn cymdeithas fydd yn dioddef y canlyniadau hynny, y rhai sydd â phroblemau iechyd isorweddol, ac os ydym i gyd yn chwarae ein rhan gallwn wneud gwahaniaeth wrth atal y feirws hwn nes y gallwn gyrraedd man lle bydd gennym naill ai frechlyn neu atebion ehangach a fydd yn caniatáu i ni fel cymdeithas ymdrin ag ef. Ategaf y sylwadau y wnaeth y Gweinidog yn ei sylwadau clo.

Hoffwn ddiolch hefyd i bawb sydd wedi cyfrannu at yr hyn a fu'n ddadl addysgiadol, a dweud y lleiaf. Er bod dadl yn edrych yn gymharol syml ar bapur ac y byddwn yn gobeithio y byddai'n ennyn cytundeb ym mhob rhan o'r Siambr bron, rwy'n credu ei bod wedi denu oddeutu wyth gwelliant. Fel y crybwyllodd arweinydd y Ceidwadwyr yn y Cynulliad wrth wneud ei sylwadau agoriadol, mae'n amlwg fod amser wedi symud ymlaen ac mae'n dda gweld bod Llywodraeth Cymru bellach wedi gweithredu ar orchuddion wyneb. Roeddwn ychydig yn betrus fy hun, a dweud y gwir, ar ddechrau'r pandemig pan oedd pobl yn sôn am orchuddion wyneb, ond daeth yn gliriach i mi ac i lawer o rai eraill fod ganddynt rôl i'w chwarae mewn lleoliadau lle mae'n amlwg fod pobl yn agored i haint ac mae'n dda gweld bod Llywodraeth Cymru wedi gweithredu ar hynny, fel y crybwyllodd arweinydd yr wrthblaid yn ei sylwadau.

Ond pwysleisiodd yr achos ynglŷn ag ysgolion a cholegau ac yn arbennig y defnydd o orchuddion wyneb yn y lleoliadau hynny, ac nid wyf yn credu bod y Gweinidog wedi mynd i'r afael yn llawn â'r pwynt hwnnw yn ei sylwadau. Rwy'n credu y bydd hwn yn bwynt y bydd yn rhaid ailedrych arno oherwydd wrth inni gael prifysgolion yn dychwelyd at y flwyddyn academaidd, yn ogystal â cholegau ac ysgolion wrth gwrs, byddant yn ganolfannau lle bydd llawer o bobl yn ymgynnull, ac yn y pen draw, os ydym yn ceisio atal lledaeniad y feirws, mae'n amlwg y bydd lleoliadau addysgol yn dod yn faes pwysig i roi sylw iddo, a chredaf y bydd yn rhaid i Lywodraeth Cymru ailedrych ar hynny yn y pen draw.

Mae'n amlwg fod Rhun ap Iorwerth wedi croesawu'r cynnig y prynhawn yma a chroesawu'r cyfle i'w drafod ac yna dechreuodd fwrw ei lach ar Llywodraeth y DU a gweithredoedd Llywodraeth y DU. Rwy'n deall mai chwarae gwleidyddiaeth oedd hyn, ond a bod yn onest, gadewch i ni wynebu'r ffaith, oni bai am undeb y Deyrnas Unedig byddwn yn awgrymu y byddai Cymru mewn sefyllfa lawer gwaeth pan edrychwch ar y pecyn cyffredinol a roddwyd ar waith i gefnogi'r economi, i gefnogi'r mesurau iechyd sy'n cael eu gweithredu, a phob rhan o'r Deryrnas Unedig yn gwneud ei rhan yn y bôn yn y frwydr yn erbyn y coronafeirws. Oherwydd, mewn gwirionedd, os edrychwch ar y Deyrnas Unedig gyfan, yn wir, os edrychwch ar Ewrop, mae bron pob gwlad yn yr un lle bron heblaw am wythnos neu ddwy, i fod yn onest gyda chi, gydag ail don ar y ffordd naill ai yn y broses o ddatblygu neu i ddod yn y pen draw, gyda llawer o wledydd yn ne Ewrop yn arbennig, a byddwn yn awgrymu mai cryfder yr undeb sydd wedi sicrhau bod Cymru wedi gallu rhoi llawer o'r mesurau ar waith i'n rhoi mewn sefyllfa dda yn chwe mis cyntaf y pandemig, a gobeithio y bydd yn parhau i'n rhoi ar yr ochr iawn i'r feirws hwn ac yn sicrhau ein bod yn dod allan yr ochr arall iddo. Ond rwy'n sylweddoli, o safbwynt y cenedlaetholwyr, y byddech am gyflwyno'r ddadl dros ymwahanu, ac mae honno'n ddadl a dadl rwy'n siŵr a fydd yn ennill peth tir a mwy o bwyntiau dadl yn y Siambr hon yn y pen draw, ond byddaf yn sicr yn ymladd yr achos dros yr undeb oherwydd rwy'n credu'n angerddol ein bod mewn lle cryfach a gwell pan fydd pob un o bedair rhan y wlad hon yn cyd-dynnu yn wyneb y fath adfyd. Gallaf glywed y Prif Weinidog yn siarad am Ewrop—byddaf yn falch o gael dadl gydag ef ar Ewrop hefyd. Byddaf yn sicr o gael dadl gydag ef ar hynny.

Ond yr un peth a ddaeth allan yn glir oedd y pwynt y cyfeiriodd Suzy Davies ato yn ei chyfraniad, gan Mark Reckless ddoe—rwy'n sylweddoli nad oedd Mark yn cyfrannu yn y ddadl—fod pobl wedi blino ar y feirws, neu wedi blino ar COVID. Gallwn siarad cymaint ag y dymunwn yn y Siambr hon, ond y gwir amdani yw bod llawer o bobl angen gallu dal gafael ar rywbeth a chael newyddion da, a newyddion fod rhywfaint o oleuni ym mhen draw'r twnnel. Yn anffodus, mae'r 10 diwrnod diwethaf yn sicr wedi cau llawer o opsiynau i bobl ac rwy'n credu ein bod i gyd yn ymwybodol drwy ein bagiau post a'n negeseuon e-bost fod llawer o bobl mewn sefyllfaoedd anodd, ac mae angen inni fesur yr hyn rydym yn ei ddweud am y cyfyngiadau, ynglŷn â pha gyfrifoldebau personol y mae angen i bobl eu hysgwyddo, gyda rhywfaint o newyddion da a chadarnhaol y gall pobl ddal eu gafael arno i fynd â ni drwy'r gaeaf hwn, a fydd yn her i bob un ohonom. Credaf fod hwnnw'n bwynt amlwg iawn i'w wneud yn y ddadl hon, am y ffaith bod pobl wedi blino ar COVID. Efallai mai dim ond chwe mis i mewn iddo ydym ni, a bod marwolaethau ar ddiwedd hyn, fel y dywedais yn fy sylwadau agoriadol, ond rhaid inni fod yn realistig ynglŷn â'r hyn sy'n dal yr ysbryd dynol at ei gilydd ac sy'n cario'r ysbryd dynol yn ei flaen.

Ac yna, yn amlwg, cawsom Rhianon Passmore, a ddechreuodd mor dda, yn diolch i'r Ceidwadwyr Cymreig am gyflwyno'r ddadl, ond ni fyddai'n ddadl heb Rhianon wedyn yn cwyno am bolisïau'r Ceidwadwyr a mesurau'r Ceidwadwyr, ac yn cyffwrdd ar y drefn brofi ar hyn o bryd, fel y crybwyllodd y Prif Weinidog ddoe. Dair wythnos yn ôl, roedd y drefn brofi ar ei hanterth ac er bod trafferthion yn y system, yn y pen draw roedd yn cyflawni ar gyfer y bobl a oedd yn troi at y gyfundrefn honno. Yn anffodus erbyn hyn, yn amlwg, mae o dan bwysau oherwydd ein bod yn profi mwy o bobl nag unrhyw wlad arall yn Ewrop, ac yna aeth ymlaen i ganmol Llywodraeth Cymru. Wel, wyddoch chi, yn y pen draw, cafodd Llywodraeth Cymru wared ar ei thargedau ei hun ar gyfer capasiti profi yn gynnar yn y pandemig ac yn y pen draw ymrwymodd i wasanaeth labordai goleudy'r DU. Ond mae ganddi ei chapasiti ei hun hefyd, a'i chapasiti yn yr wythnos ddiwethaf a gofnodwyd, sef y wybodaeth a gyhoeddwyd heddiw, oedd capasiti o 106,000 o brofion, ond dim ond 58,000 o'r profion hynny a ddefnyddiwyd, felly ni ddefnyddiwyd 50,000 o brofion. Felly, dechreuwch wynebu'r ffaith bod pob rhan o'r Deyrnas Unedig yn wynebu pwysau mewn perthynas â phrofi. Nid yw'n gwneud lles i neb i geisio dechrau ras arfau o bwy sy'n well na phwy yn hyn. Mae'n ymwneud ag unioni'r broblem fel y gallwn ei datrys yn y pen draw.

Rwy'n tynnu sylw at yr union bwynt rydym arno ar hyn o bryd ac yn tynnu sylw at ble'n union rydym ni ar hyn o bryd, ac yn y pen draw, pan ddywed Rhianon Passmore fod system y DU yn gwneud cam â Chymru, drwy sefyll a gweithio gyda system y DU, rydym yn darparu rhwyd ddiogelwch a fydd yn y pen draw yn llwyddo i drechu'r pandemig. Ac felly byddwn yn awgrymu nad yw wythnos lle mae data personol 18,000 o bobl wedi'i ryddhau i'r cyhoedd a'r Prif Weinidog yn dweud nad oedd yn gwybod dim amdano tan 2 o'r gloch yn amser da i ddechrau chwarae gwleidyddiaeth am bwy sy'n well na phwy yn yr holl ddadl hon.

Felly, diolch i bawb a gyfrannodd. Yn sicr o'r meinciau hyn, rydym am groesawu cytundeb a llwyddiant Llywodraeth Cymru i fabwysiadu'r polisi ar orchuddion wyneb yma yng Nghymru, ond mae'n ymwneud â chyfyngiadau symud lleol a rheoli cyfyngiadau symud lleol—yr ail bwynt—ac rwyf wedi pwyso ar y Gweinidog ynglŷn â hyn y prynhawn yma, a byddaf yn parhau i bwyso arno ynglŷn â'r data hwnnw a'r gallu i nodi ar lefel ward, sy'n digwydd yn rhannau eraill y Deyrnas Unedig ar hyn o bryd, pa mor gyffredin yw'r feirws fesul ward, fesul awdurdod lleol ledled Cymru. Bydd hynny'n rhoi gwybod i bobl pa mor ddifrifol ydyw yn eu cymuned leol, yn hytrach na meddwl ar ddiwrnod heulog gogoneddus yma yng Nghaerdydd, 'Nid oes gennym broblem; dim ond Rhondda Cynon Taf a Chaerffili sydd â phroblem.' Ni chymer lawer o amser i neidio'r ffiniau hynny ac ni chymer lawer o amser i ddod i gymuned yn eich ymyl chi oni bai eich bod yn cadw mewn cof y cyngor a gyflwynwyd a'ch bod yn glynu wrth y cyngor hwnnw.

Felly, hoffwn feddwl y byddai'r cynnig hwn yn cael ei basio heb ei ddiwygio, ond rwyf wedi bod yma ers 13 mlynedd—rwy'n llwyr ddisgwyl i rai o'r gwelliannau basio, a bydd rhai newidiadau. Yn arbennig, o ran Maes Awyr Caerdydd, credaf y gallai'r Gweinidog fod wedi bod yn llawer mwy agored ei feddwl yn ei ymateb i'r cais am gynnal profion ym Maes Awyr Caerdydd. Yn hytrach na chwarae Cymru dal i fyny, gallem fod yn arwain. Felly, Weinidog, dechreuwch ailfeddwl ynglŷn â Maes Awyr Caerdydd, a mabwysiadwch y cynnig hwn y prynhawn yma a gallwn symud ymlaen ar un agenda, sef atal y feirws yn ein cymunedau yma yng Nghymru.