Edrychaf ymlaen at glywed cyfraniad y cyn Brif Weinidog yn ddiweddarach. A yw'n cael ymyrryd, Lywydd, neu a yw hynny'n anseneddol ar hyn o bryd? Iawn.

Pam y dylem rannu—[Torri ar draws.] Arhoswch nes y clywch chi hyn. Pam y dylem rannu marchnad sengl ac undeb y tollau y DU ar hyd môr Iwerddon pan allai'r UE osgoi ffin yng Ngogledd Iwerddon drwy wneud archwiliadau ar draws y môr Celtaidd rhwng Iwerddon a gweddill yr UE? Wrth gwrs, mewn sefyllfa o'r fath, byddai'r UE ac Iwerddon yn dod i weld gwerth y trefniadau amgen synhwyrol niferus rydym wedi'u cyflwyno yn fuan iawn er mwyn osgoi ffin weladwy. Mae Bil Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig yn rhoi cyfle inni ailagor y materion hyn a sicrhau bod unrhyw setliad yn deg ac er budd y DU yn ogystal â'r UE.

Cafwyd llawer o sŵn a chynddaredd yn y dyddiau diwethaf. Mae nifer wedi neidio i'r casgliad fod gadael heb gytundeb bellach yn llawer mwy tebygol, am fod ymddiriedaeth wedi'i golli yn ôl pob sôn. Rwy'n tybio mai'r realiti yw bod cytundeb wedi dod yn llawer mwy tebygol. Y rheswm am hynny yw bod y gost i'r UE o beidio â dod i gytundeb newydd godi. Os byddant yn gwrthod rhoi inni—[Torri ar draws.] Awgrymaf fod y cyn Brif Weinidog yn gwylio'r hyn a wnânt yn hytrach na gwrando ar yr hyn a ddywedant ar y pwynt penodol hwn. Os gwrthodant roi telerau boddhaol inni ar y cytundeb masnach, fel rydym am ei gael, byddwn yn gwrthod rhoi'r hyn roeddent hwy am ei gael, ac yn credu'n anghywir eu bod eisoes wedi'i gael, ar brotocol Gogledd Iwerddon.

Mae beirniaid yn iawn pan fyddant yn dweud nad oes darpariaeth mewn cyfraith ryngwladol i wladwriaeth newid un rhan yn unig o gytuniad y mae wedi'i gytuno, er bod darpariaethau wrth gwrs i wladwriaethau ymwrthod â chytuniadau cyfan. Rwy'n gobeithio felly, yn niffyg cytundeb boddhaol â'r UE, y bydd y DU yn tynnu'n ôl o'r cytuniad cyfan, gan gynnwys ei threfniadau ariannol a'r materion masnach hynny a bennwyd yn anghywir ymlaen llaw i ffafrio'r UE, er enghraifft ar ddangosyddion daearyddol. Er hynny, credaf ei bod bellach yn fwy tebygol nag o'r blaen y cyrhaeddir cytundeb masnach gyda'r UE ac ar delerau mwy ffafriol i'r DU nag y byddai wedi bod yn bosibl eu cyflawni heb i'r Prif Weinidog gryfhau ei law negodi drwy'r Bil hwn. Os felly, cawn farnu ynghylch ei rinweddau yn ddiweddarach yn y flwyddyn. 

Trof yn awr at yr effaith ar ddatganoli. Dywed hen bennau wrthyf fod angen i mi ddeall mai proses yw datganoli, nid digwyddiad, ond dyna'n union yw'r broblem. Mae proses sydd ond yn arwain i un cyfeiriad yn creu perygl y bydd Cymru'n cerdded yn ei chwsg tuag at annibyniaeth. Mae ymagwedd newydd San Steffan tuag at gonfensiwn Sewel yn ffordd ddefnyddiol o gywiro hyn. Dair blynedd yn ôl, rwy'n credu, fe wnaeth y Cwnsler Cyffredinol gyfiawnhau ymyrryd gerbron y Goruchaf Lys oherwydd ei fod yn gobeithio y gellid ei berswadio i roi grym cyfreithiol i gonfensiwn Sewel. Ni wnaeth hynny, a deddfodd San Steffan o blaid y cytundeb ymadael er na chytunwyd ar gynigion cydsyniad deddfwriaethol. Efallai mai profi'r system oedd hynny, oherwydd unwaith eto, er y bydd y mwyafrif yn y Siambr hon ac mewn mannau eraill mae'n debyg, yn gwrthod rhoi cydsyniad i'r Bil hwn, mae Senedd San Steffan yn sofran a gall fwrw yn ei blaen beth bynnag.