Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:34 pm ar 22 Medi 2020.
Wel, Llywydd, diolchaf i Angela Burns am y cwestiynau pwysig yna. Rwy'n rhannu llawer o'i phryderon. Nid yw gwersyll milwrol yn lle addas i gartrefu pobl sydd wedi dianc o wrthdaro a rhyfel mewn rhannau eraill o'r byd. Ysgrifennais at yr Ysgrifennydd Cartref ddydd Gwener yr wythnos diwethaf. Cefais ateb ddydd Llun, felly roedd yn ateb cyflym iawn. Ond nid oedd oddi wrth yr Ysgrifennydd Cartref; roedd oddi wrth Weinidog iau yn yr adran. Yn fy llythyr, gofynnais yn benodol iawn am oedi o bythefnos yn y cynllun i gartrefu ceiswyr lloches ym Mhenalun, er mwyn gallu cynllunio yn briodol a rhoi gwasanaethau priodol ar waith. Ac nid wyf i'n credu y gallai unrhyw un ddadlau bod hynny wedi ei wneud mewn ffordd foddhaol. Yn anffodus, gwrthododd yr ateb y cais hwnnw. Gofynnais yn fy llythyr at yr Ysgrifennydd Cartref am sicrwydd penodol y byddai cyllid yn cael ei ddarparu i'r awdurdod lleol ac i'r bwrdd iechyd lleol. Rydym ni'n sôn am awdurdodau cymharol fach, gwledig nad yw'r capasiti ganddyn nhw i ymdopi, o'u hadnoddau eu hunain, â'r galwadau a fydd yn cael eu rhoi arnyn nhw nawr. Dyma'r ateb:
Ni fydd y Swyddfa Gartref yn darparu cyllid ychwanegol mewn cysylltiad ag unrhyw ran o'r llety a ddarperir ar gyfer ceiswyr lloches.
Felly, gwrthodiad cyffredinol llwyr i ddarparu unrhyw arian ychwanegol, naill ai i Gyngor Sir Penfro nac i Fwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda. Ac aeth y llythyr ymlaen i ddweud bod gwaith ar gynllun cyfathrebu y cytunwyd arno ar y gweill. Wel, mewn gwirionedd, mae hynny'n nonsens, onid yw? 'Mae cynllun cyfathrebu ar y gweill', pan fo cannoedd o bobl eisoes yn protestio yn Ninbych-y-pysgod dros y penwythnos, a'r golygfeydd annymunol y cyfeiriodd yr Aelod atyn nhw ddoe. Ni roddodd y Swyddfa Gartref yr un llinell i dawelu meddyliau'r boblogaeth leol, i esbonio pam maen nhw'n gwneud yr hyn y maen nhw'n ei wneud.
Nawr, hoffwn ategu yn llwyr yr hyn a ddywedodd Angela Burns—mae Cymru yn genedl noddfa. Pan fo pobl yn cyrraedd Cymru, nid trwy unrhyw benderfyniad ganddyn nhw eu hunain, yna rydym ni eisiau gwneud yn siŵr eu bod nhw'n derbyn gofal da ac yn cael eu croesawu. Mae'r ffordd y mae'r Swyddfa Gartref wedi mynd ati i wneud ei phenderfyniad o ran Penalun yn gwneud hynny i gyd yn llawer anoddach nag yr oedd angen iddo fod. Ac er y byddwn ni'n cymryd rhan mewn unrhyw un o'r sgyrsiau ac unrhyw un o'r grwpiau a sefydlir i geisio gwella'r sefyllfa, mae angen gwella'r dull cyffredinol yn gyflym er mwyn osgoi ailadrodd y golygfeydd a welsom ni neithiwr, ac i wneud yn siŵr bod y bobl a fydd yn cael eu cartrefu yn y gwersyll hwnnw yn gallu derbyn gofal priodol, ac y gellir cyfleu pryderon—pryderon dilys—y gymuned leol honno sy'n haeddu cael sylw priodol, iddyn nhw, a'u tynnu i mewn i'r broses yn hytrach na gadael iddyn nhw ei gwylio o'r tu allan.