Diolch, Llywydd. Mae'r rheoliadau hyn heddiw, fel y noda'r memorandwm esboniadol, wedi'u cyflwyno gerbron y Senedd ddwywaith o'r blaen, ac mae'n bleser gennyf gynnig y rheoliadau heddiw. Fe'u cyflwynwyd gyntaf ar 17 Mawrth eleni, ac yna fe'u tynnwyd yn ôl o ganlyniad i'r pandemig COVID-19, ac yna fe'u cyflwynwyd eto ar 8 Gorffennaf, ond fe'u tynnwyd yn ôl er mwyn cywiro mân bwynt craffu technegol a wnaed yn yr adroddiad craffu olaf bryd hynny. 

Caiff y rheoliadau eu cyflwyno o dan bwerau a fewnosodwyd yn Neddf y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Cymru) 2006 gan Ddeddf Iechyd y Cyhoedd (Cymru) 2017. Y newid polisi mawr y mae'r rheoliadau hyn yn effeithio arno yw y bydd yn ofynnol i fyrddau iechyd gynnal a chyhoeddi asesiad o anghenion fferyllol ar gyfer eu hardaloedd a phenderfynu ar geisiadau i ddarparu gwasanaethau fferyllol y GIG oyn unol â'r asesiad hwnnw. Mae'r rheoliadau hefyd yn cyflwyno ffordd o ymdrin ag achosion o dorri telerau gwasanaethu fferyllwyr GIG a chontractwyr cyfarpar GIG.

Mae Llywodraeth Cymru wedi gwneud llawer o waith yn ystod y blynyddoedd diwethaf i symud gwasanaethau iechyd, a ddarparwyd yn draddodiadol mewn ysbytai, i'r gymuned, yn nes at ble'r ydym yn byw. Rydym ni wedi gwneud ymdrech sylweddol i drawsnewid fferylliaeth gymunedol i ddarparu amrywiaeth o wasanaethau sydd wedi'u darparu'n draddodiadol gan feddygon teulu, a chroesawaf y gefnogaeth drawsbleidiol eang wrth wneud hynny. Gall pob fferyllfa bellach ddarparu'r gwasanaeth anhwylderau cyffredin, mae llawer yn cynnal adolygiadau meddyginiaethau pan fydd pobl yn cael eu rhyddhau o'r ysbyty, yn cynnig brechiadau rhag y ffliw, yn rhoi cyngor a chymorth ar roi'r gorau i ysmygu ac yn cynnig gwasanaeth atal cenhedlu brys. Fodd bynnag, mae'r drefn reoleiddio a'r dull gweithredu presennol wedi bod ar waith ers dros 27 mlynedd ac nid yw bellach yn adlewyrchu'n ddigonol y ffyrdd y mae swyddogaeth fferyllfeydd cymunedol wedi datblygu yn y cyfnod hwnnw.

Er mwyn manteisio i'r eithaf ar swyddogaeth fferylliaeth gymunedol ym maes iechyd cyhoeddus, swyddogaeth sydd wedi'i hamlygu'n glir yn ystod pandemig COVID-19, mae cyflwyno asesiadau o anghenion fferyllol yn gwneud newid sylfaenol i'r ffordd y mae byrddau iechyd yn gwneud penderfyniadau am wasanaethau fferyllol yng Nghymru. Er ei fod yn seiliedig ar fodel Lloegr o asesiadau anghenion fferyllol, mae ein hymgysylltiad helaeth â rhanddeiliaid wedi arwain at bolisi sydd wedi'i lunio yng Nghymru ac sy'n canolbwyntio'n benodol ar ddarparu fferylliaeth gymunedol yng Nghymru. Mae ein model asesu anghenion fferyllol yn ategu'r mesurau y mae Llywodraeth Cymru wedi'u gweithredu ers 2017 i drawsnewid y gwaith o gyflawni fframwaith contractiol fferylliaeth gymunedol. Ar ôl i'r rheoliadau ddod i rym, bydd ceisiadau'n symud o'r broses o gael eu gyrru gan gontractwyr lle mae pwyslais mawr ar ddosbarthu presgripsiynau i broses sy'n effro ac yn ymateb i anghenion fferyllol ehangach eu poblogaeth leol.

Bydd y newidiadau hyn i'r ffordd y caiff gwasanaethau fferyllol eu cynllunio yn galluogi'r GIG ac yn benodol byrddau iechyd i ddiwallu anghenion cymunedau lleol yn well ac adlewyrchu swyddogaeth hollbwysig fferyllfeydd cymunedol ym maes iechyd cyhoeddus yn well. Gofynnaf i'r Senedd gefnogi'r rheoliadau sydd ger ein bron.