Cwestiynau Heb Rybudd gan Arweinwyr y Pleidiau

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:05 pm ar 29 Medi 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:05, 29 Medi 2020

(Cyfieithwyd)

Llywydd, nid yw'r rheoliadau sydd ar waith yng Nghymru yn ei gwneud yn ofynnol i bobl i gyd adael y dafarn ar yr un pryd; yn wir, roedd yn benderfyniad bwriadol iawn i beidio â gwneud hynny. Yn Lloegr, mae'n rhaid i bawb fod ar y palmant am 10 o'r gloch yn y nos, pa un a ydyn nhw hanner ffordd drwy bryd o fwyd neu newydd ddechrau yfed. Mae'n rhaid iddyn nhw fod y tu allan am 10 p.m. ac fel yr ydych chi wedi gweld mewn mannau eraill, mae hynny'n amlwg yn achosi anawsterau o ran trefn gyhoeddus ac iechyd y cyhoedd. Fe wnaethom ni benderfynu mabwysiadu'r achos cwbl i'r gwrthwyneb yma yng Nghymru. Mae gan bobl amser ar ôl 10 o'r gloch i orffen yr hyn y maen nhw'n ei fwyta a'i yfed, ac i adael mewn ffordd drefnus, wedi'u gwasgaru dros y cyfnod hwnnw. Mae sefyllfa yn hollol i'r gwrthwyneb ar waith yng Nghymru i'r un a awgrymwyd yn y cwestiwn.

Llywydd, gadewch i mi ddweud fy mod i wedi ymrwymo yn llwyr i gael etholiad ym mis Mai y flwyddyn nesaf. Dyna'n sicr yw'r peth iawn; dyna a ddylai ddigwydd yn fy marn i. Nid yw'n iawn ymestyn y Senedd hon y tu hwnt i'w thymor presennol. Rwy'n teimlo yn gryf iawn bod angen adnewyddu'r Senedd yn ddemocrataidd. Dylai'r cyfle i bobl yng Nghymru benderfynu pwy y maen nhw eisiau i'w cynrychioli yn y dyfodol fod yn eu dwylo nhw, a dylai fod yn eu dwylo nhw ym mis Mai y flwyddyn nesaf.

Yr unig bwynt y byddwn i'n ei wneud i'r Aelod yw hwn: nid oes yr un ohonom ni'n gwybod beth fydd y sefyllfa o ran coronafeirws bryd hynny. Yn union fel yr wyf i eisiau cael etholiad, rwyf i eisiau cael etholiad lle mae pob dinesydd yng Nghymru yn teimlo'n hyderus ynghylch gallu cymryd rhan, ac nad ydyn nhw'n cael eu hatal rhag cymryd rhan gan ofnau a allai fod ganddyn nhw am y risgiau a fyddai'n cael eu peri i'w hiechyd pe byddai coronafeirws ar lefel anodd dros ben unwaith eto.

Felly, mae mis Mai ymhell iawn i ffwrdd, ac nid oes yr un ohonom ni mewn sefyllfa i allu edrych i mewn i'r bêl grisial honno. Rwy'n rhannu penderfyniad yr Aelod y dylem ni bleidleisio ym mis Mai y flwyddyn nesaf, ond gwnaf yr un pwynt hwnnw iddo yn syml: ein bod ni eisiau etholiad lle mae pob dinesydd yng Nghymru yn teimlo y gall fynd i'r orsaf bleidleisio ac nad ydyn nhw'n cael eu hatal rhag gwneud hynny gan y gallai'r sefyllfa o ran iechyd y cyhoedd ar y pryd fod yn annymunol iawn iddyn nhw. Mae'n hurt i beidio â bod yn barod i ystyried hynny a meddwl sut y byddem ni'n ymdopi ag ef pe byddem yn ei wynebu.