2. Datganiad a Chyhoeddiad Busnes

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:50 pm ar 29 Medi 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 2:50, 29 Medi 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn, Llywydd. Fe hoffwn i gael datganiad ynglŷn â charchardai yng Nghymru, i amlinellu bod gan garcharorion yr hawl i siarad a defnyddio'r Gymraeg heb wynebu gwahaniaethu na chamdriniaeth o fewn ystad y carchardai. Mae hwnnw'n fater sydd wedi'i godi'n ddiweddar. Ond hefyd, o ran carcharorion sy'n gadael sefydliadau diogel, mae bob amser yn broblem pan fo digartrefedd yn fater sylweddol sy'n wynebu pobl, yn enwedig yn ystod misoedd y gaeaf, ond yng nghanol pandemig mae'r holl faterion hynny'n llawer, llawer gwaeth. Rydym ni wedi gweld adroddiad yn ddiweddar gan Ganolfan Llywodraethiant Cymru a amlinellodd faint o argyfwng sy'n wynebu pobl sy'n gadael sefydliadau diogel yng Nghymru, a byddai'n ddefnyddiol, rwy'n credu, pe bai pob un ohonom ni wedi cael yr wybodaeth ddiweddaraf am ddatganoli'r gwasanaeth carchardai i sicrhau ein bod yn gallu darparu gwasanaethau cydgysylltiedig mewn ffordd a argymhellodd comisiwn Thomas.

Hoffwn hefyd gael cyfle i drafod yr adroddiad a gafodd sylw ar y BBC y bore yma am yr etholiadau nesaf ar gyfer y Senedd ym mis Mai. Mater i ni fel Aelodau benderfynu arno yw hwn. Ni chredaf y dylai ein hetholiad gael ei benderfynu drwy gytundebau yn y dirgel neu gan grwpiau bach o bobl. Mae'n fater y dylem ni i gyd allu pleidleisio arno, ei wyntyllu a'i drafod yn agored. Credaf—a chytunaf â'r Prif Weinidog—fod yn rhaid cael etholiad ym mis Mai a bod yn rhaid i'r awdurdodau perthnasol, pa un ai'r Llywodraeth neu Gomisiwn y Senedd, ddarparu'r adnoddau a'r sail gyfreithiol ar gyfer cynnal yr etholiad hwnnw os bydd amgylchiadau'n parhau'n anodd iawn, boed hynny'n rhoi pleidlais drwy'r post i bawb neu'n ffordd arall o sicrhau bod y bleidlais yn ddiogel. Ond rhaid cynnal y bleidlais, rhaid cael etholiad ym mis Mai, a rhaid inni gael y cyfle i bleidleisio ar hynny a sicrhau nad yw pobl Cymru'n cael eu hamddifadu o'u democratiaeth.