Part of the debate – Senedd Cymru am 3:16 pm ar 29 Medi 2020.
Byddaf yn pleidleisio yn erbyn y cyfyngiadau symud lleol heddiw. Dydw i ddim yn credu ei bod hi'n iawn atal Cymry rhag symud o gwmpas ein gwlad ein hunain pan fydd y ffin, y porthladdoedd a'r meysydd awyr ar agor, ac yn agored heb brofion hefyd. Felly, pam y dylid caniatáu i bobl o dros y ffin sydd â chyfraddau heintio llawer uwch deithio'n rhydd, pan na all pobl Cymru yma, mewn rhai amgylchiadau, deithio i'r dref nesaf hyd yn oed? Dydw i ddim yn mynd i bleidleisio i gyflwyno cyfyngiadau symud yn fy ninas a'm gwlad fy hun ond ei gadael yn agored i bawb arall ddod yma fel y mynnont.
Rydym ni eisoes wedi sôn am frechlynnau gorfodol, cyrffyw a hyd yn oed defnyddio'r fyddin, ac nid wyf yn siŵr beth mae gwyddoniaeth yn ei ddweud ynghylch yr angen i ni gau sefydliadau adloniant am 10 yr hwyr. Ble mae'r wyddoniaeth sy'n sail i hynny? Pam na chaniateir i DJs chwarae? Dylem fod yn trin pobl fel oedolion, oherwydd mae rhai busnesau wedi ymdrechu'n wirioneddol galed ac wedi gwario llawer o arian ar ragofalon. O'm rhan fy hun, es i Mocka Lounge yng Nghaerdydd a chafodd y rhagofalon a gymerwyd argraff fawr arnaf—roedden nhw wedi'u trefnu'n dda iawn. Gwn fod lleoedd eraill fel hynny hefyd.
Yn y rheoliadau hyn mae cymaint o wrthddywediadau. Mae gennym ni wahanu yn yr ysgol, ac eto ar y bws mae pawb yn cymysgu. Ychydig iawn y mae pobl yn ei wybod am fygydau, o ran pa mor aml y dylech newid eich mygydau. Rwy'n gweld pobl yn cerdded o gwmpas mewn sgriniau wyneb, yn meddwl eu bod yn amddiffyn eu hunain rhag anadlu pethau i mewn ac amddiffyn eraill rhag yr hyn y maen nhw yn ei anadlu allan, ond nid yw sgriniau wyneb yn gwneud hynny. Ble mae'r biniau i roi mygydau ynddyn nhw a chael gwared arnyn nhw'n ddiogel? Ble maen nhw? Rydych chi'n gweld mygydau ar lawr ym mhobman.
Mae'r dull gweithredu yn anhrefnus ac yn adweithiol. Dywedais yn y Senedd hon ym mis Mawrth na allwch chi ymladd pandemig heb brofion. Mae Sefydliad Iechyd y Byd wedi dweud wrthym ni o'r cychwyn cyntaf, 'Profwch, profwch, profwch'; fel arall, mae fel ceisio diffodd tân gyda mwgwd dros eich llygaid. Yr hyn y dylem ni fod yn ei wneud yw meddwl am brosesau a meddwl am sut y gallwn ni amddiffyn yr henoed a'r rhai sy'n agored i niwed rhag dal y feirws yma. Sut mae gwarchod pobl?
Yn ei hanfod, yr hyn y mae'n rhaid inni ei wneud mewn gwirionedd yw profi. Faint ohonom ni sydd wedi bod yn sâl yn ystod y misoedd diwethaf a heb wybod a fu'r coronafeirws arnom ni oherwydd nad yw'r prawf gwrthgyrff wedi bod ar gael? Faint ohonom ni sydd â rhyw fath o imiwnedd i'r feirws ond na wyddom ni hynny? Nid ydym ni yn mynd i symud ymlaen ymhellach nes ein bod yn canfod ac yn ynysu'r feirws yma. Yn y cyfamser, mae'r cyfyngiadau symud hyn—bydd un arall ac un arall ac un arall. Bydd yn ddi-ben-draw, felly ni chefnogaf y cynigion heddiw, a dyma'r tro cyntaf.