Part of the debate – Senedd Cymru am 7:50 pm ar 6 Hydref 2020.
Iawn. Diolch yn fawr. Rwy'n sefyll yma fel yr Aelod etholedig cyntaf erioed a aned yng Nghymru o'r Senedd hon. Mae'n debyg na fyddai llawer o bobl yn gwybod hynny oherwydd nid yw erioed wedi cael ei adrodd. Rwyf i'n byw hiliaeth bob dydd o'm bywyd. Mae llawer ohonom—cymaint ohonom ni yma—yn rhannu profiadau cyffredin, nid yn y Siambr hon, pobl groenliw ledled Cymru.
Cynigiais rai gwelliannau difrifol—gwelliannau cadarnhaol—i geisio symud pethau ymlaen. Derbyniwyd y gwelliannau gan swyddogion ond cawsant eu tynnu'n ôl gan y Llywydd ar y funud olaf un. Felly, maddeuwch i mi yma yn awr am sôn am eironi hyn—ein bod yn cael trafodaeth ar hil a hiliaeth a sut i fynd i'r afael â hynny a gwelliannau'r unig AS croenliw yma a oedd yn gallu cynnig gwelliant wedi'u dileu.
Roedd y gwelliant cyntaf gan Camilla Mngaza. Rwy'n ddiolchgar iawn i Camilla. Cyflwynodd ei merch Siyanda adroddiad am drosedd casineb, ond ni ymchwiliwyd hynny erioed. Yr hyn yr oedd Camilla eisiau oedd gwelliant—diweddariadau i asesiadau o'r effaith ar gydraddoldeb hiliol, yn bennaf er mwyn bod gwneuthurwyr penderfyniadau mwy amrywiol, a byddai'n wych pe byddai gennym wneuthurwyr penderfyniadau mwy amrywiol yn yr adeilad hwn.
Roedd y gwelliant arall yn annog Llywodraeth y DU i ychwanegu modiwl ar hil a dosbarth at ymchwiliad Grenfell. Soniodd gwelliant arall am ddioddefwyr sgandal Windrush sy'n byw yng Nghymru. Effeithiwyd ar dad y bocsiwr chwedlonol Steve Robinson, gan sgandal Windrush. Yr hyn yr oeddem ni eisiau i'r Llywodraeth ei wneud drwy'r gwelliant oedd annog Llywodraeth y DU i gyflymu ei chynnydd o ran iawndal. Yr hyn yr oeddem ni eisiau hefyd oedd adolygiad o weithredu adolygiad Lammy yng ngharchardai Cymru ac yng Nghymru yn y system cyfiawnder troseddol.
Ond heddiw, yn y Senedd hon, os gallaf ei galw'n hynny, yr unig Aelod croenliw sy'n gallu cyflwyno gwelliant, sef fi, tynnwyd fy llais oddi wrthyf. I mi—