Diolch. Ni allaf bwysleisio digon pa mor bwysig yw'r Bil Diogelwch Tân, ac felly, hoffwn i gofnodi fy siom mai dim ond 15 munud sydd wedi ei ddyrannu i'r Memorandwm Cydsyniad Deddfwriaethol hwn ar yr agenda heddiw. Mae mater mor bwysig â diogelwch tân yn haeddu mwy o amser a thrafod yn y Senedd hon mewn gwirionedd—mesur a fyddai yn sicr wedi adlewyrchu diddordeb brwd y Pwyllgor Cydraddoldeb, Llywodraeth Leol a Chymunedau yn dilyn y tân erchyll yn Nhŵr Grenfell ym mis Mehefin 2017.

Nawr, ym mis Mai 2018, nodwyd 143 o adeiladau preswyl uchel iawn o 18m neu fwy yng Nghymru: 38 yn y sector cymdeithasol, 105 yn y sector preifat. Ni allaf i ddim ond dechrau dychmygu'r ofn y mae trigolion wedi bod yn byw gydag ef ers trychineb Grenfell, ac felly, nid wyf i'n gwybod pam na wnaeth y Llywodraeth hon flaenoriaethu unrhyw ddeddfwriaeth ar gyfer diogelwch tân. Yn ei adroddiad ar adeiladau yn y sector preifat, fe wnaeth y Pwyllgor Cydraddoldeb, Llywodraeth Leol a Chymunedau alw ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno deddfwriaeth i ddisodli'r Gorchymyn diogelwch tân yn nhymor seneddol presennol Cymru ac i'r ddeddfwriaeth honno gynnwys:

'Safonau ar gyfer pobl sy’n cynnal asesiadau risgiau tân;

'Gofyniad i gynnal asesiadau risgiau tân yn flynyddol man lleiaf ar gyfer adeiladau preswyl uchel iawn;

'Eglurhad bod drysau tân sy’n ddrysau ffrynt fflatiau yn cael eu hystyried yn rhan o’r ardaloedd cymunol ac felly’n cael eu cwmpasu gan y ddeddfwriaeth sy’n disodli Gorchymyn Diogelwch Tân 2005.'

Rwy'n cytuno â'r pwyllgor hwn fod y mater mor sylfaenol bwysig y dylai fod wedi cael y flaenoriaeth uchaf. A byddaf i'n rhoi ar gofnod unwaith eto fy marn bod Llywodraeth Cymru wedi methu drwy beidio â chyflwyno'r ddeddfwriaeth hon. Nid wyf i'n cytuno o gwbl â'r awgrym nad oes lle, neu nad oedd lle, yn rhaglen ddeddfwriaethol bresennol Llywodraeth Cymru.

Serch hynny, fel y mae'r pwyllgor wedi ei nodi, mae yn ddull synhwyrol i ddefnyddio deddfwriaeth Llywodraeth y DU i wneud y newidiadau angenrheidiol na fydden nhw'n digwydd fel arall tan etholiad nesaf y Senedd. Ond un cwestiwn sylfaenol iawn i chi sydd gen i yw: pam nad yw'r gwaith hwn ar ddiogelwch tân wedi cael blaenoriaeth? Mae ateb i'r cwestiwn hwnnw yn arbennig o bwysig pan fo angen pendant, yn ôl 'Map tuag at adeiladau mwy diogel yng Nghymru', am ddeddfwriaeth newydd sylweddol i gyflawni system reoleiddio newydd a chyflwyno llawer o newidiadau. Mae'r map yn cynnwys argymhellion clir, fel, o ran systemau chwistrellu, larymau tân, synwyryddion mwg, cynllunio, asesiadau risg a staffio. Felly, byddwn i'n gwerthfawrogi'r wybodaeth ddiweddaraf am ble yr ydych o ran yr holl argymhellion neu o ran unrhyw rai o'r argymhellion sy'n berthnasol i Lywodraeth Cymru.

Mae cymalau 1 i 3 o'r Bil yn ymwneud â diogelwch tân adeiladau yng Nghymru. Mae cymal 1 yn gwneud diwygiadau i Orchymyn diwygio rheoleiddio diogelwch tân 2005 i egluro ei fod yn berthnasol pan fo'r eiddo yn adeilad sy'n cynnwys dwy set neu fwy o eiddo domestig, i (a) strwythur a waliau allanol yr adeilad, sy'n cynnwys drysau, ffenestri ac unrhyw beth sydd wedi ei gysylltu i'r waliau allanol, fel cladin, defnydd inswleiddio, ffitiadau a balconïau, ac unrhyw rannau cyffredin; a (b) drysau rhwng eiddo domestig a rhannau cyffredin. Rwy'n croesawu'r gwelliannau a'r ffaith eu bod yn cadarnhau y caiff awdurdodau tân ac achub gymryd camau gorfodi yn erbyn personau cyfrifol os ydyn nhw wedi methu â chydymffurfio â'u dyletswyddau o dan y Gorchymyn Diogelwch Tân.

Dirprwy Weinidog, yn gynharach eleni, fe wnaethoch chi honni'n falch mai Cymru oedd â'r rhaglen fwyaf helaeth o ymweliadau diogelwch tân â'r cartref ym Mhrydain. Fe wnaethoch chi ddweud bod Llywodraeth Cymru yn darparu £660,000 o gyllid i'r gwasanaeth i sicrhau bod yr ymweliadau hyn a'r dyfeisiau diogelwch, a gyflenwir yn rhan ohonyn nhw, am ddim i'n deiliaid tai. Nodir yn y cynnig y bydd awdurdodau tân ac achub Cymru yn ysgwyddo costau o ganlyniad i'r Bil hwn, a fydd yn cynnal archwiliadau ehangach o flociau fflatiau bellach, gan gynnwys archwilio nodweddion pob adeilad a nodir. Mae'n rhaid rhoi eglurhad brys erbyn hyn i'n hawdurdodau tân ynghylch sut y caiff y gwaith ychwanegol hwn ei ariannu.

I gloi, nid yw'r Bil hwn yn edrych fel dim mwy na phont ddeddfwriaethol dros dro—plastr i Gymru hyd nes y gellir cyflwyno deddfwriaeth fwy eang ac ystyriol yn y fan yma. Bydd y Ceidwadwyr Cymreig yn pleidleisio o blaid, ond rydym ni yn dal wedi ein siomi ynghylch diffyg uchelgais Llywodraeth Cymru, ac mae'n rhaid rhoi blaenoriaeth i ddeddfwriaeth frys ar ddechrau'r Senedd nesaf. Diolch.