Diolch, Lywydd. Hoffwn wneud y cynnig yn ffurfiol yn enw fy nghyd-Aelod Darren Millar, a gallaf ddweud heddiw hefyd y byddwn yn cefnogi'r gwelliant yn enw Caroline Jones y prynhawn yma.

Lywydd, mae Llywodraeth y DU wedi darparu dros £4 biliwn i Lywodraeth Cymru ar gyfer mynd i'r afael â'r feirws. Hyd yma, mae arnaf ofn nad yw Llywodraeth Cymru wedi bod yn agored ac yn dryloyw ynglŷn â sut y maent wedi gwario'r arian hwnnw. Busnesau bach a chanolig eu maint, wrth gwrs, yw asgwrn cefn ein heconomi, ac mae angen inni eu cefnogi'n llawn. Nid yw Cymru wedi bod yn amgylchedd cyfeillgar iawn i wneud busnes ynddo o'r blaen, gyda pherchnogion yn talu ardrethi busnes uwch, a throthwyon is ar gyfer rhyddhad ardrethi busnes. Mae hyn wedi'i ddwysáu gan gyfyngiadau COVID-19, a diffyg brys i sicrhau bod cymorth mawr ei angen yn cael ei ddarparu i'r rheng flaen, yn hytrach na gorwedd, ysywaeth, yng nghoffrau Llywodraeth Cymru.

Rwy'n croesawu'r cyhoeddiad am y £60 miliwn o gyllid ychwanegol gan Lywodraeth Cymru i gefnogi busnesau y mae cyfyngiadau lleol yn effeithio arnynt. Ond yn dilyn y cyhoeddiad heddiw, hoffwn wybod a fydd ardaloedd nad ydynt yn ardaloedd lle ceir cyfyngiadau ond a gaiff eu heffeithio gan y cyfyngiadau ehangach a gyhoeddwyd hefyd yn gallu manteisio ar y cronfeydd hynny. Yn wir, credaf efallai fod angen mwy o gyllid arnom o ganlyniad i'r cyhoeddiad heddiw. Mewn cyferbyniad, gyda'r cynllun cadw swyddi drwy gyfnod y coronafeirws a'r cynllun cymorth i'r hunangyflogedig, mae Llywodraeth y DU wedi rhoi cymorth i tua 30 y cant o'r boblogaeth sy'n gweithio yng Nghymru, gan ddiogelu bywoliaeth cannoedd o filoedd o bobl yng Nghymru, tra bod y cynllun cymorth incwm i'r hunangyflogedig yn darparu cymorth i dros 100,000 o bobl â chyfran o bron i £300 miliwn. Mae hyn, wrth gwrs, heb ystyried cynllun ehangach y gaeaf ar gyfer yr economi, a fydd yn caniatáu i fusnesau gael mynediad at amrywiaeth o gynlluniau benthyca ac yn ymestyn y toriadau TAW dros dro i dwristiaeth a lletygarwch, yn ogystal â gohirio ad-daliadau TAW i gefnogi busnesau hyd at fis Mawrth 2022.

Rydym yn croesawu gwelliant Caroline Jones, gan ei bod yn amlwg fod cyfyngiadau lleol cyffredinol i fynd i'r afael â'r coronafeirws, fel y rhai y mae Llywodraeth Cymru yn eu gweithredu yn niweidiol i economi Cymru ac yn atal busnesau, yn enwedig yn y sector twristiaeth a lletygarwch, rhag gwella o gyfnod siomedig—a chyfnod yr haf hefyd. Mae'n hanfodol fod penderfyniadau Llywodraeth Cymru i weithredu cyfyngiadau lleol yn gymesur ac yn lleihau'r niwed i unrhyw obaith o adfer busnesau, a dyma pam rydym ni ar y meinciau hyn wedi galw dro ar ôl tro ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno cyfyngiadau hyperleol doeth i leihau lledaeniad COVID-19 gan leihau effaith economaidd a chymdeithasol cyfyngiadau.

At hynny, gall cyflwyno cyfyngiadau hyperleol wedi'u targedu atal yr angen am gyfyngiadau ehangach ar sail sirol, gan helpu i sicrhau cymesuredd yn yr ymateb i achosion lleol, yn ogystal â lleihau'r risg y bydd clystyrau'n lledaenu i rannau ehangach o ardaloedd lleol. Mae'r Prif Weinidog wedi dweud o'r blaen fod cyfyngiadau hyperleol yn ddull synhwyrol iawn. Felly, byddem yn annog Llywodraeth Cymru i ddiogelu bywydau a bywoliaeth pobl drwy sicrhau bod cyfyngiadau mor gymesur ac wedi'u targedu cymaint ag sy'n bosibl i'r ardaloedd sy'n galw am ymyrraeth, yn hytrach na'i dull gweithredu cyffredinol presennol. Felly er mwyn helpu economi Cymru sy'n dioddef, galwn ar Lywodraeth Cymru i gyhoeddi data ar lefel ward os nad data ar lefel cod post er mwyn gwahaniaethu rhwng achosion mwyaf y trosglwyddiad i'r ardaloedd yr effeithir arnynt. Byddai hyn yn caniatáu i rannau eraill o'n heconomi barhau i weithredu gan sicrhau nad yw'r trosglwyddiad yn cynyddu allan o reolaeth.

Fe soniaf yn awr am ddull gweithredu'r Ceidwadwyr—yr hyn y byddem yn ei gynnig—ac rwy'n fodlon amlinellu ein dull o weithredu. Fan lleiaf, byddem yn cyflwyno cynllun cymorth cymunedol COVID-19 gwerth £250 miliwn i helpu trefi a dinasoedd ledled Cymru, parthau heb ardrethi busnes lle byddai pob busnes yn rhydd rhag talu unrhyw ardrethi busnes o gwbl, a chael gwared ar ardrethi busnes yn gyfan gwbl lle mae'r gwerth trethadwy o dan £15,000 y tu allan i'r parthau hynny. Byddem yn cynnig hynny o fis Ebrill nesaf ymlaen. Mae angen sicrwydd ar fusnesau yn awr ynglŷn â'r hyn sy'n mynd i ddigwydd o fis Ebrill nesaf ymlaen. Wrth symud ymlaen, Lywydd, mae hefyd yn bwysig fod Llywodraeth Cymru yn hepgor y buddsoddiad o 10 y cant sy'n ofynnol gan fusnesau er mwyn cael mynediad at drydydd cam y gronfa cadernid economaidd. Mae llawer o fusnesau, yn enwedig yn y sector twristiaeth a lletygarwch, wedi wynebu colledion dramatig mewn refeniw dros yr haf. Mae'n fain iawn arnynt; nid oes dim byd ar ôl yn y cwpwrdd, ac rydym yn gofyn iddynt gyfrannu 10 y cant er mwyn cael unrhyw fath o gymorth economaidd. Does bosibl nad yw hynny'n dderbyniol ac mae'n rhaid i hynny newid.

Er bod Llywodraeth Cymru wedi rhoi cymorth ariannol i fusnesau, ni fydd y rhai sydd â gwerth trethadwy o £500,000 yn cael unrhyw gymorth busnes o gwbl, er eu bod yn cyflogi miloedd o bobl. Nawr, mewn cyferbyniad llwyr, mae Llywodraeth y DU wedi rhoi seibiant rhag talu ardrethi i bob cwmni manwerthu, hamdden a lletygarwch am flwyddyn, ni waeth beth fo'u maint. A dyna'n union y dylai Llywodraeth Cymru fod yn ei wneud yma. Mae hefyd yn bwysig fod Llywodraeth Cymru yn ymestyn rhyddhad ardrethi busnes i gynnwys landlordiaid nad ydynt yn gallu gosod eiddo masnachol gwag. Yn sgil cau llawer o fusnesau, mae'n bwysig fod landlordiaid yn cael eu cefnogi gan Lywodraeth Cymru.

Felly, credaf mai'r hyn rwyf wedi'i nodi heddiw yw cynllun a fydd yn darparu ymyriadau lleol wedi'u targedu ac ymyriadau cynharach. Mae angen inni gael ffordd fwy cynaliadwy ac effeithiol o fynd i'r afael ag achosion lleol gan ysgogi a helpu'r economi ehangach i wella ar yr un pryd. Yn y pen draw, mae angen inni ddiogelu bywydau a bywoliaeth pobl, Lywydd. Felly, edrychaf ymlaen at gyfraniadau gan yr Aelodau y prynhawn yma.