Diolch, Llywydd. Wrth siarad heddiw, rwyf i'n tynnu sylw at ein dau adroddiad ar y Gorchymyn yn y Cyfrin Gyngor drafft hwn. Yn gyntaf, yn unol â'n cyfrifoldebau o dan Reol Sefydlog 21, ac yn ail, o ran ein swyddogaeth gyfansoddiadol a'r Gorchymyn drafft yn rhan o'r fframwaith cyffredin ar gyfer cynllun masnachu allyriadau ledled y DU.

Fe wnaeth ein hadroddiad cyntaf, a gafodd ei osod ar 28 Medi 2020, un pwynt adrodd technegol, gan nodi bod y Gorchymyn drafft yn cael ei wneud yn Saesneg yn unig. Mae memorandwm esboniadol Llywodraeth Cymru yn nodi

'ni ystyrir ei bod yn rhesymol ymarferol i’r offeryn hwn gael ei greu na’i osod yn ddwyieithog' gan y bydd yn destun craffu gan Senedd y DU. Nododd ein hunig bwynt rhinwedd gefndir polisi'r Gorchymyn drafft fel elfen ddeddfwriaethol o fframwaith cyffredin cynllun masnachu allyriadau'r DU ac fe wnaeth gydnabod llythyr y Gweinidog atom ni dyddiedig 18 Medi a oedd yn cynnwys rhestr ddiffiniol o'r gosodiadau yng Nghymru a oedd wedi eu cynnwys yn y Gorchymyn drafft.

Ystyriodd ein hail adroddiad, a gafodd ei osod yr wythnos diwethaf, y Gorchymyn drafft yn rhan o'r fframwaith cyffredin ehangach ar gynllun masnachu allyriadau'r DU, a hoffwn i dynnu sylw at rai pwyntiau pwysig o'r adroddiad hwnnw. Er ein bod ni'n derbyn egwyddor cynllun ledled y DU, fe wnaethom ni nodi ein siom ein bod ni wedi gorfod craffu ar y Gorchymyn drafft heb fod yr holl ddogfennau cysylltiedig, gan gynnwys y cytundeb fframwaith amlinellol dros dro a'r concordat llywodraethu, ar gael mewn modd amserol. Arweiniodd y siom a'r pryder hwn ynghylch y dull a gafodd ei fabwysiadu at nifer o argymhellion gennym ni sy'n ymwneud â'r ddadl heddiw a datblygiad y fframwaith yn y dyfodol.

Ychydig o wybodaeth sydd ar gael am sut y bydd y dull yn gweithredu ar gyfer newidiadau yn y dyfodol, wrth i'r broses o ddatrys anghydfodau rhwng y Llywodraethau gael ei chynnwys yn y concordat llywodraethu. Felly, fe wnaethom ni argymell y dylai'r Gweinidog, yn ystod y ddadl hon, egluro sut y bydd yr anghydfodau yn cael eu datrys, ac yn fwy cyffredinol, fe wnaethom ni argymell hefyd y dylai'r Gweinidog egluro sut y bydd dulliau yn gweithredu ar gyfer newidiadau i'r fframwaith cyffredin yn y dyfodol, gan gynnwys y Gorchymyn, er mwyn caniatáu i bwyllgorau'r Senedd a rhanddeiliaid gymryd rhan. Rwyf i'n nodi sylwadau'r Gweinidog heddiw. Fe wnaethom ni nodi'r posibilrwydd y gallai Llywodraeth y DU gyflwyno treth garbon ar gyfer y DU gyfan a fyddai'n disodli cynllun masnachu allyriadau'r DU. Rydym yn rhannu pryderon y Gweinidog ynglŷn â'r pwynt hwn, ac fe wnaethom ni argymell ei bod hi'n rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i ni am ddatblygiadau yn rheolaidd.

Ac yn olaf, fel y cyfeiriais ato'n gynharach, rydym ni wedi siomi ein bod ni wedi gorfod craffu ar y Gorchymyn drafft yn absenoldeb elfennau eraill o'r fframwaith cyffredin. Mae hwn yn hepgoriad difrifol ac yn tanseilio'r broses graffu. Felly, rydym ni wedi argymell y dylai Llywodraeth Cymru sicrhau, yn y dyfodol, nad yw'n gofyn i'r Senedd ystyried is-ddeddfwriaeth sy'n gysylltiedig â fframwaith cyffredin cyn sicrhau bod y ddogfen fframwaith dros dro ar gael i'r Senedd graffu arni. Diolch, Llywydd.