A gaf fi ddiolch i Russell George am ei gwestiynau? Roedd nifer o gwestiynau yno, bob un yr un mor bwysig, rwy'n meddwl. Yn amlwg, bydd gwersi'n cael eu dysgu o bob un o gamau'r gronfa cadernid economaidd ac o gronfeydd eraill sy'n gweithredu mewn portffolios eraill. Un o'r gwersi clir sy'n rhaid inni ei dysgu o ran grant datblygu cam 3 y gronfa cadernid economaidd yw sicrhau bod busnesau'n gwneud ceisiadau ar sail diben y gronfa, nid yn y gobaith o ddenu cyllid at ddiben gwahanol. Gwyddom fod cyfran sylweddol o'r busnesau sy'n gwneud cais am grantiau datblygu yn chwilio am arian brys mewn gwirionedd. Mae'r arian brys yn dal i fod ar gael drwy'r gronfa i fusnesau dan gyfyngiadau gwerth £200 miliwn sy'n dal ar gael. Ac felly bydd angen arweiniad clir iawn yn y dyfodol i sicrhau nad yw busnesau'n ceisio gwneud ceisiadau lluosog am ddyfarniadau arian brys, ac i sicrhau bod busnesau'n deall beth y maent yn gwneud cais amdano a'r meini prawf sydd angen eu bodloni hefyd, oherwydd mae meini prawf llym ynghlwm wrth gynllun y grantiau datblygu.

O ran y gronfa cadernid economaidd a'r datganiad ar adfer ac ailadeiladu, mae'r ddau'n wahanol iawn. Y gronfa cadernid economaidd yw'r gronfa sy'n weithredol ar hyn o bryd; mae'n dal yn fyw. Mae'r rhan £200 miliwn o'r gronfa honno ar gael o hyd i fusnesau, ond roedd y datganiad a oedd i fod i gael ei wneud yn y Siambr yr wythnos diwethaf yn ymwneud â'r cynigion hirdymor i ailadeiladu ac adfer yr economi gan Lywodraeth Cymru. O ystyried lle roeddem arni gyda'r cyfnod atal byr, ac o gofio'r ymateb uniongyrchol oedd ei angen i gefnogi busnesau drwy'r cyfnod anodd hwnnw, teimlwyd bod oedi bach cyn amlinellu'r uchelgeisiau hirdymor ar gyfer yr economi yn ddoeth ac yn briodol, ac y dylai'r ffocws yr wythnos diwethaf fod yn gyfan gwbl ar y cymorth uniongyrchol sydd ei angen ar fusnesau, ac mae'n briodol mai felly y bu.

Byddwn yn cytuno bod angen brys ac eglurder bob amser, a dyna pam y mae gennym un pwynt cyswllt ar gyfer busnesau, sef Busnes Cymru. Roeddent dan bwysau—pwysau aruthrol—yn ystod y broses ymgeisio pan oedd y grantiau datblygu'n fyw. Rydym mewn deialog gyson â hwy o ran capasiti. Rydym yn amrywio capasiti yn ôl y galw, ac roeddent yn amlwg yn gweithredu ar y capasiti mwyaf pan oedd y gronfa grantiau honno'n mynd yn fyw. Yr hyn na ragwelais, yn anffodus, oedd yr achosion niferus iawn o gam-drin geiriol. Mae hynny'n gwbl annerbyniol, ac rwy'n siŵr y byddai pob Aelod yn y Siambr hon yn cytuno ei bod hi'n bwysig iawn i bobl fusnes ddangos parch a chwrteisi at y bobl sy'n eu helpu, ni waeth pa mor anodd yw'r amgylchedd gweithredu iddynt.