9. Dadl: Ail Gyllideb Atodol 2020-21

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:50 pm ar 17 Tachwedd 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 6:50, 17 Tachwedd 2020

(Cyfieithwyd)

Felly, gan droi at rai o'r meysydd penodol lle mae llawer o ddiddordeb, un ohonyn nhw yw'r pecyn cymorth gwerth £800 miliwn i'r GIG er mwyn ei helpu i sefydlogi a pharatoi ar gyfer yr heriau a ragwelir y byddant yn dod yn ystod y misoedd nesaf. Fe welwch chi hynny'n cael ei adlewyrchu yn y gyllideb atodol hon, ochr yn ochr â £45 miliwn ar gyfer gweithlu olrhain cysylltiadau COVID-19, £22 miliwn i dalu costau darparwyr gofal cymdeithasol i oedolion yn gysylltiedig â gofal iechyd y maen nhw'n ei ddarparu ar gyfer ail chwe mis y flwyddyn, a hefyd cyllid i gefnogi gofalwyr di-dâl, cyllid i gefnogi'r cynnig gofal plant, a chyllid i gefnogi cyfleuster newydd COVID-19 Caerdydd a'r Fro i reoli unrhyw gynnydd posibl yno yn ystod y gaeaf.

Ac wrth gwrs, adlewyrchir hynny i gyd yn y gyllideb atodol, ochr yn ochr â'r cyllid ychwanegol ar gyfer tai a llywodraeth leol, ac rwy'n gwybod bod llawer iawn o ddiddordeb yn hynny hefyd. Felly, mae hynny'n cynnwys £264 miliwn ar gyfer awdurdodau lleol i'w cefnogi am weddill y flwyddyn ariannol hon, ac mae'n cynnwys cyllid ar gyfer, unwaith eto, darparwyr gofal cymdeithasol i oedolion, cyllid i sicrhau bod cronfa galedi llywodraeth leol yn gallu diwallu anghenion awdurdodau lleol, a chyllid i sicrhau na effeithir yn wael ar awdurdodau lleol gan effaith COVID-19 ar geisiadau y dreth gyngor ac ymestyn cynllun gostyngiadau y dreth gyngor i bobl nad ydyn nhw wedi bod yn ei hawlio o'r blaen.

Felly, dyna sawl un o'r pethau sy'n cael eu hadlewyrchu yn y gyllideb atodol benodol hon. Mae eleni, yn ddi-os, yn un o ansicrwydd, ac mae'r cyllid ychwanegol yr ydym ni wedi ei gael gan Lywodraeth y DU wedi bod yn hanfodol i'n helpu ni i ymdrin â'r ymateb uniongyrchol i'r argyfwng, ond mae angen buddsoddiad cyson a pharhaus arnom ni y tu hwnt i lefelau a oedd yn bodoli cyn-COVID presennol i ymdrin ag effeithiau hirdymor y pandemig ar wasanaethau, busnesau ac unigolion, a chaiff Llywodraeth y DU gyfle i ddarparu hwnnw yn yr adolygiad cynhwysfawr o wariant yr wythnos nesaf.

Rwyf wedi bod yn glir iawn hefyd nad ymateb ar unwaith i'r niwed uniongyrchol i iechyd a achosir gan y pandemig ei hun yn unig yw ein hymateb i'r pandemig, ond mae hefyd yn ymwneud â lliniaru'r effeithiau ehangach a achosir gan y mesurau cymdeithasol ac economaidd digynsail yr ydym ni wedi eu cymryd i ddiogelu bywydau pobl a lleihau lledaeniad y feirws. Mae'r camau yr ydym ni wedi eu cymryd wedi canolbwyntio'n sylweddol ar atal niwed i'r bobl mwyaf difreintiedig ac atal effeithiau negyddol ehangach ar bobl Cymru a'r economi ehangach. Rydym ni wedi esblygu a chydweithio ar draws y gwasanaethau cyhoeddus, y sector preifat a'r trydydd sector yn gyflym wrth ddatblygu a darparu'r ymyraethau i ymateb i'r pandemig hwn.

Mae'r Prif Weinidog hefyd wedi amlinellu, o ystyried pa mor gyflym y gall pethau newid a natur y feirws sy'n ein hwynebu, na allwn ni gynnig unrhyw fath o warant ynghylch beth allai ddigwydd yn y dyfodol. Ond yr hyn y gallwn ni ei ddweud yw bod yr economi bellach yn un o'r dirwasgiadau dyfnaf o fewn cof, gydag ansicrwydd ynghylch ffurf a chyflymder yr adferiad economaidd a diffyg eglurder ynghylch cysylltiadau masnachu â'r Undeb Ewropeaidd yn y dyfodol, sy'n effeithio ar bobl a busnesau. Mae gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru yn dal i ymateb i'r pandemig, yn ogystal â wynebu effeithiau tymor hwy erbyn hyn, felly mae'n hanfodol iawn bod Llywodraeth y DU yn parhau â'i hymyraethau cyllidol ac economaidd sylweddol gan ddefnyddio ei hysgogiadau macro-economaidd, gan gynnwys budd-daliadau lles, trethi a chynlluniau cymorth. Dylai Llywodraeth y DU barhau i fenthyca tra bod cyfraddau llog yn is na chyn yr argyfwng, ac mewn gwirionedd maen nhw'n is na chyfradd chwyddiant, oherwydd dyma'r unig ffordd o ddiogelu gallu'r economi i gynhyrchu'r nwyddau a'r gwasanaethau y mae eu hangen arnom er mwyn dod allan o'r argyfwng.

Felly, Llywydd, nid yw'r mesurau yn y gyllideb atodol hon yn ddiwedd y stori o bell ffordd. Fel y dywedais i, fis diwethaf cyhoeddais becyn buddsoddi o £320 miliwn ar gyfer prosiectau a chynlluniau dros y chwe mis nesaf i sicrhau bod yr adnoddau sydd ar gael i ni yn y flwyddyn ariannol hon yn cael yr effaith fwyaf posibl i gefnogi ein hadferiad, ac mae'r rheini, wrth gwrs, yn cynnwys ein cefnogaeth i bobl ifanc, yr effeithiwyd arnyn nhw mor wael gan y cyfyngiadau symud, gan gynnwys cymorth dal i fyny ychwanegol ar gyfer dysgwyr ym mlynyddoedd 11, 12 a 13; buddsoddiad cyfalaf, er enghraifft mewn tai carbon isel, ysgolion a gofal sylfaenol, i greu a diogelu swyddi, darparu cartrefi a gwell gwasanaethau cyhoeddus; a mynd i'r afael ag anghydraddoldebau, yn enwedig o ran pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig y mae COVID-19 wedi effeithio'n ddifrifol arnyn nhw. Felly, byddwn ni'n parhau i fonitro ac asesu'r sefyllfa yng Nghymru yn ofalus, a byddaf yn cyflwyno'r drydedd gyllideb atodol honno gerbron y Senedd cyn diwedd y flwyddyn ariannol.