10. & 11. Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 4) (Cymru) 2020 a Rheoliadau Diogelu Iechyd (Coronafeirws, Teithio Rhyngwladol a Chyfyngiadau) (Diwygio) (Cymru) 2020

Part of the debate – Senedd Cymru am 7:23 pm ar 17 Tachwedd 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 7:23, 17 Tachwedd 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch, Dirprwy Lywydd. Ni fyddaf yn mynd i drafferth i ymateb i sylwadau bwriadol sarhaus y siaradwr diwethaf, a'r sylwadau ffeithiol anghywir.

Diolch i Gadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad am eu gwaith craffu ac am y crynodeb o'r gwaith craffu hwnnw yn ei gyfraniadau. Rydym ni'n parhau i gymryd o ddifrif y pwyntiau y maen nhw'n eu codi ac mae hynny'n arwain at newidiadau wrth ddrafftio. Rwy'n credu ei fod yn beth da ein bod ni wedyn yn ymateb i'r pwyntiau rhinwedd y maen nhw'n eu codi. Hyd yn oed os nad ydym ni bob amser yn cytuno, ceir, rwy'n credu, esboniad clir o'r gwahanol safbwyntiau, ac rwy'n credu bod hynny'n bwysig.

Rwy'n nodi y cytundeb gan y Ceidwadwyr Cymreig ar y cyfyngiadau o ran Denmarc. Mae'r pedair Llywodraeth yn y Deyrnas Unedig wedi cyfarfod eto. Cymerais i ran yn y cyfarfodydd hynny. Rydym ni wedi cael sgyrsiau rhwng ein priod adrannau prif swyddogion meddygol. Rydym ni wedi cytuno i gynnal ac adolygu'r sefyllfa yn Nenmarc ymhen pythefnos arall. Y rheswm am hynny yw y dylem ni wedyn fod â mwy o dystiolaeth ynghylch pa mor llwyddiannus fu'r cyfyngiadau hynny yn Nenmarc, ond hefyd i fod â mwy o dystiolaeth ar yr epidemioleg a rhannu gwybodaeth. Dylwn i ddweud bod Llywodraeth Denmarc, rwy'n credu, wedi bod yn bartneriaid cyfrifol a da iawn wrth nodi'r mater a gweithredu'n brydlon a gweithio gyda ni a gwledydd eraill.

Rwy'n canfod fy hun mewn sefyllfa ryfedd gyda'r Ceidwadwyr a oedd yn gwrthwynebu cyfyngiadau teithio yn wreiddiol ond sydd bellach yn pryderu am godi'r cyfyngiadau yr oedden nhw'n eu gwrthwynebu iyn y lle cyntaf. Ond, fel y gŵyr Andrew R.T. Davies, fe wnaethom ni nodi yn flaenorol ac yn wir yn fy nghyfraniad i unwaith eto heddiw fod y coronafeirws wedi ymwreiddio ledled y wlad. Fe wnaethom ni ddweud hynny cyn y cyfnod atal byr, pan oedd y Ceidwadwyr yn amau hynny. Yna fe welsom ni gynnydd yn y cyfraddau ym mhob sir yn y wlad er gwaethaf y mesurau aros gartref a ddilynwyd gan bobl.

Mae'r mesurau cenedlaethol yn hawdd eu dilyn. Dyna'r cyngor a gawsom ni gan ein pwyllgor gwyddonol, y gell cyngor technegol. Nodwyd hynny yn yr adroddiad ymlaen llaw, ond hefyd yn y crynodebau rheolaidd yr ydym ni'n eu darparu bob wythnos hefyd. Roedd hynny hefyd yn dangos bod cyfyngiadau lleol wedi gwneud gwahaniaeth, ond nad oedd rhwydwaith o wahanol fesurau lleol yn gydlynol mwyach, a bod pobl yn ei chael hi'n anoddach i ddilyn y canllawiau. Ac, unwaith eto, mae angen i ni symud oddi wrth ddull gweithredu sy'n gyfan gwbl seiliedig ar reolau a chyrraedd sefyllfa lle mae pobl yn ymddwyn, ac annog pobl i feddwl yn wahanol ac ymddwyn yn wahanol, oherwydd bydd hynny'n hanfodol i ni o ran ymladd y feirws cyn y gallwn ni, yn y misoedd sydd i ddod—ac mae'n fisoedd i ddod—ddisgwyl cael brechlyn.

O ran pwyntiau Rhun ap Iorwerth, mae nifer o'r pwyntiau a wnaeth yn gwestiynau polisi mewn gwirionedd o ran y gefnogaeth. Wrth gwrs, rydym ni'n cael dadl yfory gydag amrywiaeth o awgrymiadau, ond mae'r ceisiadau am daliadau o £500 wedi dechrau yr wythnos hon. Maen nhw'n mynd i gael eu ôl-ddyddio i ddechrau'r cyfnod atal byr, 23 Hydref, felly mae cynnydd yn cael ei wneud. Rwy'n disgwyl gwneud mwy o gynnydd o ran profi polisi dros yr wythnos neu ddwy nesaf, a byddaf yn cadarnhau hynny mewn datganiad i'r Aelodau. Nawr, nid yw hynny, wrth gwrs, angen newid yn y rheoliadau; mater o bolisi a gweithredu yw hynny mewn gwirionedd.

O ran yr heriau tymor hwy, mae angen i ni weld—. Fe wnaethom ni ddweud o'r blaen y byddai hi'n cymryd dwy i dair wythnos o ddiwedd y cyfnod atal byr i ddeall ble'r ydym ni, ac yna i weld a oes angen i ni gymryd camau ychwanegol mewn unrhyw ran arall o Gymru. A cheisiais nodi hynny unwaith eto yn fy sylwadau agoriadol heddiw. Felly, nid yw'n fater yr ydym ni wedi ei roi o'n meddyliau. Mae bob amser yn bosibl y bydd angen i ni ddod yn ôl i hyn. Ac mae hynny'n dod â mi yn ôl at y Nadolig. Ac, unwaith eto, rwy'n nodi yr hyn a ddywedodd Rhun ap Iorwerth yn ei gyfraniad ef, fod hwn yn bandemig peryglus. Mae hwn wir yn bandemig peryglus. Mae'n feirws heintus iawn sy'n cymryd bywydau ym mhob un cymuned ledled y wlad. Mae'r brechlyn yn y dyfodol. Nid yw ar gael ar hyn o bryd. Bydd y dewisiadau y byddwn ni'n eu gwneud ar hyn o bryd yn dod yn ôl atom yn ystod yr wythnosau nesaf. Felly, mae'r dewisiadau y byddwn ni'n eu gwneud am y bobl y byddwn ni'n eu gweld a'r cyswllt sydd gennym â nhw, yr amser yr ydym yn ei dreulio gyda nhw, yn gwneud gwahaniaeth enfawr. Nid yw'r brechlyn yn rheswm i lacio ein gafael a gwastraffu'r enillion yr ydym ni wedi eu gwneud. A dylai ein rhagwelediad, ac edrych ymlaen at dymor y Nadolig ddiwedd y flwyddyn, wneud i ni i gyd feddwl am yr hyn yr ydym ni'n barod i'w wneud, oherwydd os na allwn ni wneud y peth iawn gyda'n gilydd, yna, mewn gwirionedd, efallai y byddwn yn canfod ein hunain mewn sefyllfa lle y gallai'r feirws fod wedi cynyddu unwaith eto, cyn i ni gyrraedd canol mis Rhagfyr, ac achosi cymaint o niwed fel y gallai fod angen ymyrryd ymhellach. Nid dyna y mae'r Llywodraeth yn dymuno ei weld yn digwydd. Rydym ni eisiau i bobl gymryd cyfrifoldeb a meddwl am eu dewisiadau, i fesur eu risg eu hunain a'r risg y maen nhw yn ei chyflwyno i bobl eraill, oherwydd os na allwn ni wneud hynny gyda'n gilydd, yna byddwn ni'n wynebu, ac o bosibl yn cael ein gorfodi, i wneud dewisiadau anodd ac annymunol iawn. Ac nid wyf i'n dymuno ymyrryd ym mywydau pobl mwy nag y mae'n rhaid i mi i gadw'r wlad yn ddiogel.

Felly, rwy'n diolch i'r Aelodau am eu cyfraniadau yn y ddadl heddiw. Rwy'n cymeradwyo y ddwy gyfres o reoliadau i'r Aelodau ac yn gofyn i chi eu cefnogi.