Part of the debate – Senedd Cymru am 5:36 pm ar 17 Tachwedd 2020.
Diolch i Mike Hedges am godi'r materion yna. Ac wrth gwrs rwy'n gyfarwydd ag amheuon Mike ynghylch y dull model buddsoddi cydfuddiannol, ac rwy'n credu ei bod yn ddefnyddiol cael y lefel honno o her, oherwydd rydym ni wedi cael rhai trafodaethau rhagorol yn y Pwyllgor Cyllid yn arbennig, ond hefyd sawl gwaith yma yn y Senedd, pan oeddem yn archwilio'r model buddsoddi cydfuddiannol.
Roedd cwestiwn penodol ynghylch benthyca a pham mae Llywodraeth Cymru—nid cwestiwn, mewn gwirionedd; sylw ynghylch benthyca. Ac mae rhai pobl wedi gofyn, 'Wel, pam nad yw Llywodraeth Cymru yn benthyca i ddarparu'r A465 neu fwy o'r cynlluniau ysgol hyn?' Wel, fel y gŵyr Mike, mae'r terfyn benthyca'n fach iawn, dim ond £150 miliwn y flwyddyn, ac, yn amlwg, mae gennym ni gynlluniau buddsoddi uchelgeisiol iawn eisoes: tai, iechyd, rhannau eraill o'n hagenda ysgolion, y metro, ymateb i adroddiad Burns, a fydd yn cael ei gyhoeddi yr wythnos nesaf hefyd. Felly, mae angen benthyca mewn gwirionedd i sicrhau y gallwn ni gyflawni'r rhain, a dyma un o'r rhesymau pam rwyf yn ddiolchgar am y gefnogaeth drawsbleidiol a chefnogaeth y Pwyllgor Cyllid o ran ein hymdrechion i ymestyn neu ehangu ein gallu benthyca a chael y cytundeb hwnnw gan Lywodraeth y DU.
Dim ond ychydig eiriau am gost y prosiectau o ochr yr ysgol—rydym ni wedi ymrwymo i ddarparu ysgolion a cholegau newydd sydd â gwerth cyfalaf o hyd at £500 miliwn drwy bartneriaeth addysg Cymru. Ni fydd cyfanswm y taliad gwasanaeth blynyddol ar gyfer hynny'n hysbys eto nes bydd y prosiectau ar waith, ac rydym yn disgwyl i'r prosiectau hynny gael eu cyflawni dros y saith mlynedd nesaf. Felly, pan fyddwn wedi cytuno ar ein contractau gyda Meridiam, yr hyn na fyddwn ni wedi'i wneud yw ymrwymo i gontract i un partner gyflawni'r prosiect, ond yn hytrach un partner i roi'r prosiect at ei gilydd. Felly, bydd cyfle bryd hynny i gontractwyr lleol wneud cais am y prosiectau hynny. Byddwn yn hysbysebu ar GwerthwchiGymru, ac wrth gwrs rydym eisiau i fusnesau lleol ddod at ei gilydd fel partneriaid ac fel grwpiau i wneud cais am y prosiectau hynny os ydyn nhw'n fusnesau rhy fach i wneud cais ar eu pennau eu hunain am y rheini. Rwy'n credu bod hynny'n bwysig hefyd.
A bydd Banc Datblygu Cymru yn gyfranddaliwr ym mhob un o'r cwmnïau prosiect a sefydlwyd ar gyfer y prosiect ysgolion a cholegau. A bwriadwn—wel, rydym wedi darparu cyfleuster cyfalaf gweithio cymedrol iawn i sefydlu WEPCo, sy'n cyfateb i 20 y cant o anghenion ei gyfalaf gweithio. Felly, dyna egluro'r sefyllfa fel y mae ar hyn o bryd, ond wrth gwrs bydd cyfleoedd maes o law, unwaith y bydd pethau wedi datblygu ymhellach, ar gyfer y lefel fanwl honno o graffu.