Part of the debate – Senedd Cymru am 6:18 pm ar 17 Tachwedd 2020.
Diolch, Llywydd. Rwy'n falch iawn o ddod â'r Gorchymyn hwn ger eich bron heddiw, a fydd yn eithrio costau treuliau etholiadau sy'n ymwneud ag anabledd ymgeisydd a chostau cyfieithu deunyddiau ymgyrchu i'r Gymraeg.
Ar hyn o bryd, mae unrhyw dreuliau a ysgwyddir gan ymgeisydd, neu blaid wleidyddol, o ganlyniad i addasiadau rhesymol sy'n ymwneud â nam, fel yr angen i ddarparu cyfieithydd Iaith Arwyddion Prydain, wedi eu cynnwys naill ai yn nhreuliau'r ymgeisydd neu derfynau gwariant cyffredinol ymgyrch y blaid wleidyddol. Trwy gyflwyno'r Gorchymyn hwn ar gyfer etholiadau'r Senedd a llywodraeth leol yng Nghymru, ni fydd ymgeiswyr anabl o dan anfantais mwyach drwy orfod datgan costau eu cymorth angenrheidiol yn erbyn eu terfynau treuliau. Bydd y Gorchymyn hefyd yn eithrio cost cyfieithu deunyddiau ymgyrchu i neu o'r Gymraeg i ymgeiswyr neu bleidiau gwleidyddol sy'n ymgyrchu mewn etholiadau datganoledig yng Nghymru o'r gyfundrefn dreuliau. Bydd hyn yn cefnogi deddfwriaeth bresennol y Gymraeg i sicrhau bod y Gymraeg a'r Saesneg yn cael eu trin yn gyfartal.
Mae Llywodraeth Cymru wedi ystyried llawer o wahanol ffynonellau tystiolaeth wrth ddatblygu'r polisi hwn, gan gynnwys ei rhaglen Amrywiaeth mewn Democratiaeth ei hun, papur ymgynghori Comisiwn y Senedd 'Creu Senedd i Gymru' a chynlluniau ariannu Llywodraeth y DU a'r Alban ar gyfer ymgeiswyr anabl. Ochr yn ochr â'r gronfa dreialu mynediad i swyddogaethau etholedig a gyhoeddwyd yn ddiweddar, a fydd yn helpu ymgeiswyr anabl yng Nghymru i sefyll mewn etholiad, bydd y Gorchymyn hwn yn hwyluso cynrychiolaeth ddemocrataidd fwy amrywiol. Efallai y bydd mwy o ymgeiswyr anabl yn dymuno sefyll mewn etholiad os nad oes angen cynnwys gwariant ar addasiadau rhesymol o fewn eu terfynau treuliau.
Mae'r Gorchymyn hwn yn cyfrannu at lesiant cenedlaethau'r dyfodol yng Nghymru. Mae'n hybu cydraddoldeb, gan sicrhau y gall cynrychiolwyr etholedig adlewyrchu amrywiaeth yr ardal y maen nhw'n ei gwasanaethu. Mae'n cefnogi'r nod o ran iaith Gymraeg ffyniannus, drwy sicrhau nad yw costau cyfieithu yn rhwystr i ymgeiswyr ac ymgyrchu dwyieithog mwyach. Felly rwy'n falch iawn o ddod â'r Gorchymyn hwn ger eich bron heddiw, fel y gallem ni gefnogi ymgeiswyr anabl yn well, gwella cynrychiolaeth ddemocrataidd yn y dyfodol, a hwyluso'r defnydd o'r Gymraeg yn y broses ddemocrataidd. Ers gosod y Gorchymyn, rydym ni wedi cael gwybod am fân gywiriad nad yw'n weithredol sy'n ofynnol. Gan dybio bod y Gorchymyn yn cael ei basio heddiw, bydd yn cael ei gywiro cyn i'r Gorchymyn gael ei wneud. Felly, ni fydd yn anghywir pan gaiff ei roi ar waith. Edrychaf ymlaen at glywed barn yr Aelodau. Diolch.