Part of the debate – Senedd Cymru am 4:52 pm ar 24 Tachwedd 2020.
Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd. Cynigiaf y cynnig ger ein bron. Mae'r rheoliadau sydd ger ein bron heddiw yn darparu na fydd awyrennau a llongau teithwyr sy'n teithio'n uniongyrchol o Ddenmarc, a nwyddau sy'n cael eu cludo gan bobl, yn gallu glanio na docio ym mhorthladdoedd Cymru mwyach. Fe ddaethant i rym ddydd Sadwrn 14 Tachwedd. Mae'r rheoliadau'n dilyn y camau brys a gafodd eu cymryd ledled y DU gan bob un o'r pedair Llywodraeth yn dilyn adroddiadau gan awdurdodau iechyd yn Nenmarc bod achosion o amrywiolyn newydd o COVID wedi'u canfod ar ffermydd mincod, gyda rhai achosion o drosglwyddo dynol.
Cyflwynodd diwygiadau blaenorol i'r cyfyngiadau teithio gyfyngiadau ar Ddenmarc. O 7 Tachwedd, roedd yn ofynnol i unrhyw un a oedd yn cyrraedd y DU o Ddenmarc dros nos ynysu am 14 diwrnod. Roedd hyn yn berthnasol i unigolion a'u haelwydydd hefyd. Roedd hyn yn cyd-fynd â Llywodraeth y DU yn gweithredu pwerau mewnfudo. Mae hynny'n golygu bod holl deithwyr cenedlaethol neu breswyl nad ydyn nhw'n Brydeinig sydd wedi bod yn Nenmarc, neu sydd wedi teithio drwodd, yn ystod y 14 diwrnod diwethaf wedi cael gwrthod mynediad i'r DU. Roedd y rhain yn fesurau rhagofalus yn seiliedig ar dystiolaeth gynnar gan awdurdodau iechyd yn Nenmarc. Drwy weithredu, ein nod yw atal risg i Gymru a'r DU rhag y math newydd hwn o COVID. Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi bod yn cysylltu â thrigolion Cymru sydd wedi bod yn Nenmarc, i egluro y byddwn ni'n ei gwneud yn ofynnol iddyn nhw a'u haelwydydd ynysu fel mesur rhagofalus ychwanegol.
Yn amlwg, mae'r sefyllfa yn Nenmarc yn parhau i fod yn sefyllfa sy'n esblygu y byddwn i'n parhau i'w monitro'n ofalus, ac, wrth gwrs, byddwn ni'n gweithio gyda Llywodraethau eraill yn y DU ac Ewrop wrth inni wneud hynny. Nid yw'r Senedd wedi trafod diwygiadau i Reoliadau Diogelu Iechyd (Coronafeirws, Teithio Rhyngwladol) (Cymru) 2020 o'r blaen, a gaiff ei wneud, fel arfer, o dan y weithdrefn negyddol. Gan fod y rheoliadau hyn yn diwygio'r cyfyngiadau teithio rhyngwladol a Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 4) (Cymru) 2020 ar wahân ac yn fwy cyffredinol, maen nhw, yn yr achos hwn, o dan y weithdrefn gadarnhaol.
Mae arwyddion calonogol bod y cyfnod atal byr yng Nghymru wedi gweithio, gan arwain at ostyngiad sydyn yn nifer yr achosion cadarnhaol. Mae hyn yn arbennig o glir mewn ardaloedd lle mae nifer fawr o achosion fel Rhondda Cynon Taf a Merthyr Tudful. Rydyn ni hefyd yn gweld bod nifer y derbyniadau i ysbytai yn lefelu, ac o bosibl yn gostwng. Fodd bynnag, mae'r sefyllfa yng Nghymru yn parhau'n ddifrifol iawn. Fel y nododd y Prif Weinidog yr wythnos diwethaf, yn dilyn ein hadolygiad o'r rheoliadau, mae'n rhy gynnar i lacio unrhyw un o'r cyfyngiadau. Mae hyn yn cyd-fynd â'r dull gofalus a graddol yr ydym ni wedi'i gymryd erioed. Mae'n werth ystyried, wrth wneud hynny, y cynnydd diweddar mewn achosion cadarnhaol newydd yn ystod y dyddiau diwethaf. Mae'r rheoliadau yma yng Nghymru yn dilyn y cyfnod atal byr wedi'u cynllunio i fod yn glir, yn sefydlog ac yn syml i'w deall. Felly, nid ydym yn gwneud newidiadau sylweddol ar hyn o bryd.
Wrth inni nesáu at gyfnod yr ŵyl ym mis Rhagfyr, bydd teuluoedd ac anwyliaid yn naturiol yn dymuno bod gyda'i gilydd. Bydd yr Aelodau'n ymwybodol bod Llywodraeth Cymru yn ymgysylltu â gweinyddiaethau eraill y DU i geisio dull cydgysylltiedig o gynllunio ar gyfer cyfnod yr ŵyl. Mae'r Prif Weinidog yn cyfarfod y prynhawn yma, os nad wrth inni siarad, fel rhan o gyfarfod COBRA i drafod yr hyn a allai fod yn bosibl ledled y pedair gwlad dros gyfnod y Nadolig. Ac yn amlwg ni allaf i achub y blaen ar ganlyniad y sgyrsiau hynny.
Fel y nodais i yng nghynhadledd Llywodraeth Cymru ddoe, yn anffodus efallai y bydd mabwysiadu dull cyffredin ledled y DU yn dal i olygu bod angen tynhau'r cyfyngiadau yng Nghymru yn ystod yr wythnosau cyn cyfnod yr ŵyl. Efallai mai dyma'r unig ffordd y gallwn ni gyflawni'r hyblygrwydd sydd ei angen i ddarparu ar gyfer y rhyddid ychwanegol y mae llawer ohonom ni'n gobeithio ei fwynhau dros gyfnod cyfyngedig yr Ŵyl. Dylwn i bwysleisio nad oes penderfyniad wedi'i wneud eto ar unrhyw gyfyngiadau newydd. Mae'r gyfraith yng Nghymru yn ei gwneud yn ofynnol i'r cyfyngiadau gael eu hadolygu eto erbyn 3 Rhagfyr. Fel rhan o'r adolygiad hwnnw, rwy'n disgwyl inni ystyried a oes angen gofynion ychwanegol yng Nghymru, a bydd hyn yn cynnwys y trefniadau haen newydd yn Lloegr a'r Alban, fel y cafodd ei godi yn ystod cwestiynau'r Prif Weinidog gan arweinydd yr wrthblaid yn gynharach heddiw.
Rwy'n siŵr y bydd yr Aelodau, fel minnau, wedi'u calonogi gan y newyddion cadarnhaol ynghylch datblygu brechlynnau, gyda'r newyddion ychwanegol ddoe am frechlyn Rhydychen. Er hynny, hoffwn i atgoffa pawb unwaith eto nad yw'r brechlyn yn ateb syml. Mae'r coronafeirws yn dal gyda ni. Mae'n dal yn heintus iawn, ac yn dal i fod yn debygol o achosi niwed mawr yn y misoedd i ddod, gan gynnwys, mae arnaf ofn, ragor o farwolaethau. Yn anffodus, mae'r cyfyngiadau'n dal yn angenrheidiol iawn. Rydym fisoedd i ffwrdd o'r posibilrwydd realistig o ddiogelu'r boblogaeth gyda chyfuniad o frechlynnau. Mae angen i bob un ohonom feddwl am yr hyn y dylem ei wneud i ofalu amdanom ni ein hunain a'n gilydd. Unwaith eto, fodd bynnag, hoffwn i ddiolch i bobl ym mhob rhan o Gymru am eu hymdrechion parhaus, ar dipyn o gost i bob un ohonom ni, i helpu i gadw Cymru'n ddiogel. Rwy'n gofyn i'r Aelodau gefnogi'r cynnig sydd ger ein bron.